Magnetiet: kenmerken en werking

Magnetiet plakje, ongepolijstHet mineraal magnetiet is meestal grijs-zwart, soms zilverglanzend. Ruwe magnetiet is nogal eens rossigbruin, een gevolg van roestaanslag. Magnetiet bevat namelijk veel ijzer.

Zoals de naam al doet vermoeden, heeft magnetiet van nature magnetische eigenschappen. Houd je een magneet bij de steen, dan ervaar je de aantrekkingskracht. Losse stukken magnetiet trekken elkaar echter niet aan.

Soms is natuurlijk magnetiet zelfs een magneet. De meeste magnetiet echter reageert niet áls een magneet, maar reageert wel óp een magneet.

Magneten van magnetiet zijn blijvend magnetisch, ze worden tegenwoordig op grote schaal gebruikt, bijvoorbeeld in de deuren van koelkasten, in navigatie-apparatuur, elektromotoren en generatoren, luidsprekers, muziekboxen.

Magnetiet kristallen hebben een opvallende vorm: het zijn vaak regelmatige achtvlakken (octaëders). Opvallend is ook dat magnetiet soms de vorm van 'lenzen' heeft. De steen is dan dik in het midden en wordt dunner naar de randen toe.
Magnetiet komt vaak voor als insluitsel in andere mineralen, bijvoorbeeld granaat, jade, beril, diopsiet, dioptaas en serpentijn.

Zeer kleine magnetiet korrels zitten als donkere korrels in ons strandzand. Stranden zoals in bijvoorbeeld Californië hebben door de korrels plaatselijk een donkere kleur.

Magnetiet is een zeer belangrijk ijzererts, net als hematiet.
Het wordt samen met korund gebruikt als schuur- en slijpmiddel, onder naam emery of amaril.
Sommige kleurstoffen kunnen magnetiet bevatten, zoals omber en Egyptisch blauw.

Magnetiet is niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk de Steen van de Aantrekkingskracht. Heb je een wens? Magnetiet kan helpen die wens uit te laten komen.

Magnetiet wordt in de edelsteentherapie meestal gebruikt als aardende en pijnstillende steen. Het is ook een krachtige beschermsteen tegen negatieve energieën.

Herkomst van de naam

De naam magnetiet komt van Grieks magnétos (lithos), '(steen van de) stad Magnesia' (nu: Manisa in Turkije). Daar werd dit soort erts al in de Oudheid gevonden en verwerkt. Het mineraal kreeg deze naam in 1845 van de Oostenrijkse mineraloog Wilhelm Haidinger (1795-1871).

Het woord magneet is al veel ouder Het is afgeleid van Latijn magnet. De oudste Nederlandse bron stamt uit 1266.

Magnetiet door de eeuwen heen

Magnetiet trommelstenenIn het oude Egypte (circa 3300-300 v.Chr.) kende men de magnetiet al. Magnetiet werd gerekend bij de kostbare edelstenen en mineralen, waarvan sieraden gemaakt werden. Er zijn scarabeeën van magnetiet gevonden in de windsels van mummies.

In Midden-Amerika zijn in graven van de Olmeken, Maya's en Inca's veel ronde spiegels van glanzend gepolijst ijzererts als hematiet en magnetiet aangetroffen. De magnetiet spiegels van de Olmeken dateren over het algemeen van 1500-500 v.Chr. De oudste Maya spiegel dateert van 600 v.Chr.

Deze oude volkeren associeerden de ronde vorm met de zon, ogen, gezichten, bloemen en spinnenwebben. Het spiegelend uiterlijk werd geassocieerd met water en doorgangen naar andere werelden. Het gebruik van spiegels leek voorbehouden aan leiders en sjamanen. Sommige spiegels werden als sieraad op de borst gedragen, andere werden bijvoorbeeld gebruikt om de toekomst te voorspellen.

Al sinds de IJzertijd wordt ijzererts gebruikt voor het maken van ijzeren voorwerpen, zoals sleutels, messen en zwaarden. Magnetiet was een van de bronnen van ijzer. Door verhitting raakt magnetiet zijn magnetische eigenschappen kwijt.
In het oude Griekenland begon de IJzertijd al in de 12e eeuw v.Chr. Hier in de Lage Landen begon de IJzertijd ongeveer 700 v.Chr.

De oude Grieken kenden het verschijnsel magnetisme al. Het wordt genoemd in oude documenten van 650 v.Chr. Magnetische naalden werden ook al door de Chinezen gebruikt (hoewel zij de magneet juist gebruikten om te bepalen waar het zuiden was). Magnetiet wordt genoemd in een oud Chinees woordenboek van 121 v.Chr. als 'steen om een naald richting te geven'.

De Romeinen zagen de magnetische eigenschappen van magnetiet als magisch en geneeskrachtig. De Romeinse dichter Lucretius (95-55 v.Chr.) schreef al dat magneetstenen kunnen aantrekken en afstoten. De Romeinse wetenschapper Plinius (23-79) schrijft in zijn boek Historia Naturalis dat magneetsteen goed is voor allerlei oogkwalen, zoals oogontsteking. Op een bepaalde manier geprepareerd is het geschikt om brandwonden mee te genezen.

Oud-Scandinavisch kompas met in het midden een magnetiet staafje (bron: Store Norske Leksikon)Wegens de magnetische eigenschappen wordt magnetiet al eeuwen gebruikt in kompassen, in de vorm van een naald of puntig staafje dat altijd naar het noorden wijst. Onbekend is wanneer het kompas voor het eerst werd gebruikt.

In oude Noordse literatuur over de migratie naar IJsland uit 874 werd de leidarstein ('leidende steen', oftewel magneetsteen) genoemd. De Scandinaviërs kenden de magnetische eigenschappen van de magnetiet, en gebruikten de steen als kompas op zee. Hiervoor werd een puntig staafje magnetiet op een latje in een bakje water gelegd. De punt wees altijd naar het noorden. De ring met de windstreken kon met de hand worden bewogen, om de juiste koers te kunnen bepalen. (zie bijgaande afbeelding).

In het Engels werd en wordt een magneet van magnetiet lodestone genoemd, in Nederland kende men het als magneetijzersteen of zeilsteen. Elk schip had ten minste één zeilsteen bij zich om kompasnaalden magnetisch te maken. De naam zeilsteen werd lijkt al gebruikt in het Middelnederlands en Middelnederduits (12e t/m 15e eeuw). De naam bleef in geruik tot in de 20ste eeuw. Zie bijgaand de beschrijving van zeilsteen uit het woordenboek Dikke Van Dale anno 1874. Omschrijving van zeilsteen in de Van Dale van 1874

De Engelse arts en natuurfilosoof William Gilbert (1544-1603) verklaarde in zijn boek On the Magnet ('Over de magneet') als eerste dat de aarde een enorme magneet is, en dat kompassen daarom altijd naar het noorden wijzen.

Geleerden hebben zich eeuwen lang het hoofd gebroken over hoe magnetiet zijn magnetische eigenschappen heeft gekregen. Een antwoord werd niet gevonden.

Magnetiet voor je gezondheid

Magnetiet kristallen met roestDe magnetische eigenschappen van magnetiet spelen een belangrijke rol in de helende werking van deze steen. Magneettherapie bestaat tegenwoordig als alternatieve geneeswijze.

Spiritueel

* Magnetiet hoort als ijzererts vooral bij het basischakra. Het is een zeer aardende steen, is enthousiasmerend, geeft vuur en energie.
* Als octaëder hoort magnetiet bij het hartchakra. Op het hart gelegd zal de magnetiet alle chakra's op één lijn brengen en zo beter laten samenwerken.
* Magnetiet onder het basischakra en boven het kruinchakra zal de shushumna (lichtbuis) vullen met energie.
* Magnetiet brengt onze aura en de lichtbuis in onze ruggengraat in harmonie met het magnetisch veld van de aarde.
* Magnetiet is aardend en verheffend tegelijk. Een zeer goede steen voor beginners om vast te houden tijdens meditatie.
* Door regelmatig met magnetiet te werken, groeien spirituele talenten en vaardigheden. Hierbij kun je denken aan je intuïtie, telepathie, helderziendheid, heldervoelendheid, helderhorendheid, helderwetendheid.

Mentaal

* Bij geestelijke processen ondersteunt magnetiet de 'mentale spijsvertering', de manier waarop je nare ervaringen en herinneringen verwerkt.
* Magnetiet helpt om je eigen emoties van een afstand te bekijken en bij te stellen. De steen helpt je om jezelf niet te serieus te nemen.
* Zoek je naar een einddoel (carrière, project, zingeving) of een oplossing voor problemen? Magnetiet kan helpen je koers te bepalen.
* Magnetiet bevordert de samenwerking tussen linker hersenhelft (logica) en rechter hersenhelft (intuïtie en creativiteit). Ook laat het je 'mannelijke' en 'vrouwelijke' kant beter samenwerken.

Emotioneel

* Magnetiet trekt gelijkgestemden aan. De steen trekt ook vriendschap, trouw en toewijding aan.
* Magnetiet bevordert een goed humeur.
* Magnetiet maakt stabiel. Een fijne steen voor wie soms wat labiel is.
* Magnetiet stoot angst af, evenals spijt en woede.

Fysiek

* Magnetiet is ontstekingsremmend.
* Als ijzerverbinding heeft magnetiet een uitgesproken werking op bloed, bloedvaten, hart en bloedsomloop. Dankzij een betere bloedkwaliteit en een krachtiger bloedsomloop versterken de spieren en weefsels. Hierdoor verbetert je fysieke conditie en uithoudingsvermogen.
Bijzondere magnetiet hanger* Magnetiet is een prettige pijnstiller. De steen werkt vooral op pijn in het bewegingssysteem, bij artrose, gewrichtspijn, hernia, ischias, jicht, nekpijn, schouderpijn, rugklachten. Ook fijn bij stijve nek en schouders, stijve knieën en RSI-klachten. Smeer magnetiet-olie en plak een magnetiet op de pijnlijke plek. Bij moeilijk te beplakken lichaamsdelen kun je een magnetiethanger dragen.
* Magnetiet verlicht rugpijn als gevolg van een slechte houding.
* Botbreuken helen sneller als je een magnetiet in je zak of als sieraad draagt.
* Bij beknelde zenuwen, uitstralingspijn en zenuwpijn heb je vaak baat bij insmeren met magnetiet-olie.
* Magnetiet ondersteunt de lever, en helpt afval- en gifstoffen te verwijderen uit bloed en weefsels. Voedingsstoffen en zuurstof worden optimaal naar alle weefsels gebracht.
* Magnetiet verlicht ook astmatische klachten, door extra zuurstof in het bloed te brengen.
* De magnetiet geeft energie (na ziekte, bij vermoeidheid en uitputting) of voert energie af en kalmeert (bij druktemakers, ADHD).
* Voor vrouwen is magnetiet een geweldige steen. Tijdens de menstruatie ondersteunt de magnetiet een regelmatige en zo kort mogelijke bloeding. Voor wie last heeft van PMS, kan de magnetiet humeurwisselingen opvangen en verminderen. Bij klachten gerelateerd aan de menopauze verlicht de magnetiet de uitschieters in temperatuur en humeur, opvliegers en scherpe opmerkingen.
* Heb je vaak last van bloedneuzen? Draag dan een magnetiet in je broekzak of als sieraad. De bloedneuzen duren dan korter of blijven zelfs uit.
* In combinatie met malachiet kan magnetiet reuma verlichten.
* Samen met rode toermalijn verlicht magnetiet gordelroos.

Runen bij magnetiet

De rune die bij magnetiet hoort, is de Løgr of Laukr.
De L (Løgr of Laukr = look/ui; water, zee, gevoelens, introspectie) staat voor het onder woorden brengen van emoties en gevoelens.

Sterrenbeelden

Magnetiet hoort bij de sterrenbeelden Stier, Tweeling en Schorpioen.

Fysische eigenschappen magnetiet

Er wordt van magnetiet wel gezegd dat het een spinel is, maar dat klopt niet helemaal. Wel hebben magnetiet en spinel een vergelijkbare chemische formule en kristalvorm. Door die overeenkomst behoren ze beide bij de spinelgroep, samen met een twintigtal andere mineralen. Maar magnetiet is geen spinel.

De magnetiet kristallen in aardlagen zijn tijdens hun ontstaan naar het aardmagnetisch veld gaan staan. Hierdoor konden geologen bewijzen dat in het verleden de magnetische polen van de aarde omgedraaid zijn.

Ruwe magnetiet als magneet (foto: Teravolt)Magnetiet is een ijzeroxide.

Samenstelling: Fe²⁺Fe³⁺₂0₄ (of simpelweg Fe₃O₄)
Hardheid: 5,5 - 6,5
Glans: metalig
Transparantie: ondoorzichtig
Breuk: onregelmatig, bros
Splijtbaarheid: onvolkomen
Dichtheid: 5,1 - 5,2
Kristalstelsel: kubisch

Weblinks

• De Nederlandse Wikipedia biedt summiere informatie over het mineraal magnetiet. Veel meer informatie biedt de Engelse Wikipedia over magnetiet.
• De Engelstalige mineralenwebsite Webmineral geeft veel informatie over de fysische eigenschappen van magnetiet.
• De Engelstalige mineralenwebsite Mindat geeft veel mineralogische eigenschappen van magnetiet, en toont de verschillende kristalvormen die magnetiet kan hebben.
• Mindat biedt bovendien een uitgebreide fotogalerij van magnetiet, waarin de kristalvorm van magnetiet goed te zien is.
• Bij de Amerikaan John Betts zie je in zijn Online Mineral Museum veel bijzondere kubische vormen van magnetiet, en vergroeiingen van magnetiet met andere mineralen.