Mosagaat: kenmerken en werking

Mosagaat trommelsteen Bij de naam mosagaat krijgen veel mensen een beeld van fluwelig groen mos. En dat beeld klopt bij veel mosagaat. Het klopt niet altijd...

Mosagaat is kleurloze tot melkachtige, doorschijnende kwarts. De kleur wordt veroorzaakt door dendrieten. Dit zijn kleine plantaardig aandoende, mosachtige insluitsels. Het is geen organisch materiaal, het zijn geen echte plantjes.

Soms zijn er zoveel dendrieten, dat de steen bijna ondoorzichtig lijkt - totdat je er een lampje achter houdt. Dan zie je de lichtere ondergrond met donkerder insluitsels.

De meeste mosagaat heeft groen als hoofdkleur. Toch zijn de 'mosjes' niet altijd groen. Naast verschillende schakeringen groen kunnen de dendrieten ook rood, bruin, blauw of zwart zijn.

Mosagaat is soms opvulling van spleten en gaten in de bodem, en kan ook als sediment afgezet worden. Het wordt op heel veel plekken ter wereld aangetroffen, onder andere in Engeland, Schotland, Duitsland en Hongarije. Er is maar een plaats waar rode mosagaat wordt gevonden: de Amerikaanse staat Montana.

Mosagaat dolfijntjeDe naam is misleidend: mosagaat is géén agaat. Het is een chalcedoon, en mist de banden en strepen die typerend zijn voor agaat. (Meer over het verschil tussen agaat en chalcedoon)

Andere namen voor de mosagaat zijn mokkasteen en dendritische agaat.

Door zijn decoratieve tekening wordt mosagaat al sinds jaar en dag gebruikt voor sieraden en siervoorwerpen.

In de edelsteentherapie wordt mosagaat graag gebruikt bij oorklachten. Het is een van de meest gebruikte stenen bij oorsuizen.

Herkomst van de naam

Mosagaat hartje De naam mosagaat is gegeven vanwege de (overwegend) groene dendrieten, die aan mos en kleine plantjes doen denken.

Vroeger werden alle stenen met bonte patronen agaat genoemd. De naam agaat is ontleend aan Latijn achat(es), de vindplaats, bij een rivier op Sicilië.

De naam Mokkasteen verwijst naar de vermoedelijke plaats van herkomst, de stad Al Mukha (Mocha of Mokka) aan de Rode Zee-kust van Jemen.

De naam dendritische agaat is ontleend aan Grieks dendron ('boom'), wegens de plantaardig aandoende insluitsels.

Mosagaat door de eeuwen heen

Mosagaat was in het oude Egypte (ca 3300-300 v.Chr.) een geliefd materiaal voor zegelstenen en scarabeeën. Bij grafvondsten zijn kettingen gevonden met kralen van mosagaat. Zo droeg de mummie van Wah (tijdens de regering van Amenemhat I, ca. 1976-1947 v.Chr.) een ketting met kralen van mosagaat en carneool, melkkwarts, verglaasde steatiet, en zwart en witte porfier.

Plakjes mosagaatIn de klassieke Oudheid (ca. 750 v.Chr.-500 n.Chr.) werden alle stenen met strepen en bonte patronen agaat genoemd. Reeds de Romeinse wetenschapper Plinius de Oudere (23-79 n.Chr.) omschreef de mosagaat als een agaat ('dendrachates').

Bij de Romeinen werd mosagaat graag gebruikt voor het maken van stampers en vijzels. Genezers en dokters maakten hierin hun medicijnen. Mosagaat was ook een interessant materiaal voor camees, intaglio's, ringen en kralen.

Plinius vertelt dat de mosagaat zo geliefd was, dat er vervalsingen werden aangeboden.

De Chinezen waren dol op groene stenen. Groen was immers de kleur van voorspoed en geluk. Zij gebruikten de mosagaat voor het maken van kleine kunstvoorwerpjes, flesjes voor reukwater, en ook voor grote vazen.

In de Middeleeuwen was de havenstad Mocha (Mokka, tegenwoordig Al Mukha) in Jemen befaamd om zijn mooie mosagaten. Ze werden verwerkt in prachtige sieraden, verwerkt in het heft van messen of zwaarden. Vanaf de 17e eeuw werd de stad vooral bekend vanwege de koffie die hier verhandeld werd. De Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) had er een handelspost.

Kelk met bruine mosagaat, 1660 (foto: Metropolitan Museum of Art, New York)Tijdens de Barok (ca 1600-1750) waren kelken met edelstenen zoals mosagaat populair. De kelk van (bruine) mosagaat, zilver en emaille (zie bijgaande foto) is ca 1660 vervaardigd in het zuiden van Duitsland.
Voor het drinkgedeelte werd doorschijnende agaat of chalcedoon gebruikt, zoals mosagaat. De stelen waren van edelstenen en edelmetalen.

Dit soort kelken was uiteraard een statussymbool, alleen de rijken konden zich dergelijke luxe veroorloven.

In Europa gebruikten boeren tot in de 19e eeuw mosagaat om de vruchtbaarheid van hun boomgaarden en vee te vergroten. Sommige wetenschappers geloofden toen nog dat mosagaat echt ingesloten organisch materiaal bevatte.

Door gedegen microscopisch onderzoek bleek later dat dit niet het geval was. Men kon achterhalen dat de dendrieten gevormd worden door oxides met ijzer en mangaan.

Mosagaat en gezondheid

Spiritueel

* Groene mosagaat hoort bij het hartchakra en de zonnevlecht. Rode mosagaat hoort bij hartchakra en basischakra. Door zijn plantaardige tekening versterkt mosagaat je contact met moeder Aarde.
* Mosagaat bevordert respect en liefde voor de natuur.
* Mosagaat helpt mensen die erg in hun hoofd zitten: ze raken beter geaard, en ze zijn meer in het hier en nu. Het mineraal helpt ook mensen die alles wetenschappelijk bewezen willen zien: ze staan meer open voor het spirituele.
* Mosagaat is een steen van rijkdom en spirituele verbondenheid.

Mentaal

Ruwe mosagaat* Mosagaat stimuleert de concentratie en het doorzettingsvermogen bij klussen die veel denkkracht vereisen, zoals studeren, examens en werkstukken maken. Het mineraal maakt scherp en geeft werklust en plezier in geestelijke activiteiten.
* Mosagaat is een steen die je geestelijk de ruimte geeft. Het helpt daardoor bij het relativeren van spanningen en stressvolle zaken.
* Mosagaat maakt je optimistischer en socialer.
* Mosagaat helpt je om door de bomen het bos te zien.
* Goede steen tegen het gevoel van 'druk-druk-druk' en grotestads-problemen. Helpt je beter te ontspannen.

Emotioneel

* Mosagaat vermindert angst en stress, vergroot de zelfbeheersing en helpt je meer met jezelf in harmonie te zijn.
* Bij depressie of somberheid door afscheid of tegenvallers, geeft de mosagaat weer hoop en vertrouwen in de toekomst.
* Mensen die last hebben van sterk wisselende stemmingen, hebben baat bij het dragen van een sieraad van mosagaat.
* De mosagaat geeft innerlijke rust en vertrouwen in relaties.

Fysiek

* Mosagaat helpt gevoeligheid voor het weer en weersomslagen te verminderen.
* Mosagaat is ontstekingsremmend en koortsverlagend.
* Last van vocht vasthouden en oedeemvorming? Mosagaat kan je gestel helpen om dit vocht via natuurlijke weg af te voeren. Bij snotteren en hoesten lost de mosagaat het slijm op.
* Mosagaat ondersteunt het immuunsysteem en helpt daardoor bij infecties van longen en luchtwegen. Vermindert de gevoeligheid voor smog. Vermindert de hoestprikkel bij vastzittende en droge hoest. Mosagaat is een van de stenen die een genezing van griep en verkoudheid versnellen.
Oorbellen met mosagaat * Mosagaat ondersteunt het zelfherstellend vermogen van het lichaam optimaal. Zo bespoedigt het een snel herstel bij langdurige ziekten. Mosagaat helpt spanningen en druk los te laten.
* Mosagaat is een van de meest gebruikte heelstenen bij oorklachten. Gebruik mosagaatolie bij oorsuizen (tinnitus) en middenoorontsteking.
* Mosagaat kan goede diensten bewijzen bij darmkramp en buikkramp, verstopping of diarree.
* Mosagaat is een fijne steen voor aanstaande en jonge moeders. De steen ondersteunt de zwangerschap in het algemeen, helpt tijdens de zwangerschap tegen zwaarmoedigheid, misselijkheid, vocht vasthouden. Mosagaat stimuleert een voorspoedige bevalling en helpt tegen postnatale depressies.
* Mosagaat helpt ook bij een onregelmatige menstruatie.
* Als silicaat kan mosagaat sommige huidproblemen verlichten, zoals huiduitslag en pukkeltjes.
* Bij sommige vormen van kaalheid kan mosagaat de haargroei doen terugkeren.
* Mosagaat kan klachten door artritis verlichten.

Symbolen

Mosagaat hoort bij de sterrenbeelden Ram, Waterman en Vissen.
De runen die bij mosagaat horen, zijn de Maðr en de Gjǫf.
De M (Maðr = Mens, man) staat voor intellect, het Hoger Zelf, zelfontplooiing.
De G (Gjǫf = Geschenk, gave) staat voor delen, verbondenheid.

Deze runen laten het sociale karakter van de mosagaat zien. Mosagaat dragen helpt je beter te functioneren in een groep.

Fysische eigenschappen mosagaat

De kenmerkende plantaardige vormpjes (dendrieten) ontstaan doordat materialen zich nestelen in de poriën van het kiezelzuur waaruit mosagaat bestaat. Het gaat meestal om mineralen en oxides van ijzer en mangaan.

Het soort materiaal bepaalt de kleuren van de dendrieten.
- De groene 'mosjes' bestaan grotendeels uit magnesium-ijzer-silicaten, meestal hornblende.
- Zwarte 'mosjes' zijn vaak mangaanoxiden (pyrolusiet).
Mosagaat trommelstenen - Rode 'mosjes' zijn vaak geoxideerde ijzerverbindingen (roest).

Mosagaat kan naadloos overgaan in andere chalcedonen, zoals carneool en heliotroop, en kan hiermee vergroeid zijn.

Samenstelling: SiO₂ + Al, Ca, F, Fe, K, Mg, Na, OH, Si
Hardheid: 6,5 - 7
Glans: wasglans, glasglans
Transparantie: doorzichtig tot ondoorzichtig, doorschijnend met (on)doorzichtige delen
Breuk: onregelmatig, ruw
Splijtbaarheid: geen
Dichtheid: 2,5 8- 2,62
Kristalstelsel: trigonaal (chalcedoon, jaspis) of amorf (opaal)

Weblinks mosagaat

• De Wikipedia geeft beperkte informatie over de mosagaat. Omdat mosagaat eigenlijk een variëteit van chalcedoon is, kan je ook onder chalcedoon kijken. De Engelstalige wiki geeft de meeste informatie over chalcedoon.
• Op de Engelstalige mineralenwebsite Mindat vind je summiere mineralogische informatie over mosagaat, inclusief een uitebreide lijst van vindplaatsen. Mindat biedt ook een kleine maar mooie fotogalerij van mosagaat.

Micro-opname mosagaat (foto: Semoea/Ronald van der Knaap)