Chiastoliet: kenmerken en werking

Chiastoliet is een edelsteen die al heel lang bekend is, maar niet onder deze naam. De meeste mensen kennen dit mineraal als kruissteen. In het oppervlak van een plakje chiastoliet is duidelijk een kruis te herkennen.

Misschien is zelfs de naam Anubis steen bekender dan chiastoliet. In de populaire Nederlandse jeugdserie Het Huis Anubis (uitgezonden 2006-2009) werd de chiastoliet gebruikt als amulet en beschermsteen.

Chiastoliet is meestal bruin, en soms wit, grijs, geel of roze. De donkere delen bestaan vooral uit grafiet.

Chiastoliet is een variëteit van andalusiet. Simpel gezegd: chiastoliet is andalusiet met kruis.

Vroeger werden niet alleen andalusiet mét kruis, maar ook andalusiet zónder kruis vaak kruissteen genoemd. Om ze uit elkaar te kunnen houden, werd voor het mineraal met kruis de naam chiastoliet verzonnen.

Soms heeft het kruis in chiastoliet de vorm van een Maltezer kruis. Een dergelijke steen wordt aangeboden als maltesiet.

Helaas wordt de naam kruissteen ook wel gebruikt voor stauroliet. Dit is echter een totaal ander mineraal. Bij chiastoliet ontstaat het kruis door ingesloten grafiet; bij stauroliet heeft het mineraal zelf de vorm van een kruis.

De chiastoliet wordt in de edelsteentherapie gebruikt voor mensen die gemakkelijk overreageren.

Herkomst van de naam

Chiastoliet aderDe naam chiastoliet is afgeleid van de Griekse woorden chiastos ('kruiselings, met een kruis, met een chi') en lithos ('steen'). De chi is de 22e letter van het Griekse alfabet, met de vorm van een kruis (Χ).

Andalusiet is genoemd naar Andalusië, een streek in Zuid-Spanje, hoewel dit niet de vindplaats van deze steen bleek te zijn.

Maltesiet is genoemd naar het beroemde Maltezer Kruis, symbool van de rooms-katholieke Orde van Malta. Het kruis bestaat uit vier witte V-vormige elementen, die haaks op elkaar staan en elkaar bij de smalle punt raken. Traditioneel heeft dit witte kruis een rode of zwarte achtergrond.

Chiastoliet door de eeuwen heen

Chiastoliet plakjesChiastoliet is al eeuwen bekend door het kenmerkende kruis in de doorsnede. Dit kruis was reden om amuletten van dit mineraal te vervaardigen. Het X-teken is een oud symbool voor vermenigvuldiging. Men geloofde dat een chiastoliet je bezit en geluk zou doen vermeerderen.
Later werd het kruis symbool van het geloof.

In oude lapididaria (boeken met beschrijvingen van stenen) staat de lapis crucifer, 'kruisdragende steen'. Een voorbeeld van een dergelijk boek is Gemmarum et lapidum historia (1609) van Anselmus de Boodt (1550-1632), een Vlaamse arts en geleerde. De Boodt vermeldt dat deze steen twintig mijl van Compostella wordt gevonden, en als amulet op alle pijnlijke plekken gedragen kan worden.

Ook zou de lapis crucifer goed helpen tegen nefritis (nierontsteking), koortsen, en spataderen. Hij zou melk doen toeschieten bij zogende vrouwen. En rond de nek gedragen zou hij de duivel verjagen.

Je kon de chiastoliet vinden onderweg naar bedevaartsoord Santiago de Compostella. Dit werd natuurlijk als een vingerwijzing gezien voor zijn waarde als amulet!

In de 18e eeuw meent men nog steeds, zo meldt een medisch handboek uit die tijd, dat de chiastoliet heilzaam werkt bij koorts, Het zou ook hevig bloedende wonden stelpen, en melk doen toeschieten bij vrouwen die een baby de borst geven, meldt dit medisch handboek.

De Franse natuurwetenschapper Jean-Claude Delamétherie (1743-1817) hield zich onder andere bezig met mineralogie, geologie en paleontologie. In 1789 lanceerde hij een voorstel om andalusiet met en zonder kruis uit elkaar te houden. Hij stelde voor om de eerste vorm andalusiet te noemen en de andere cruciet, vanwege het duidelijk zichtbare kruis.

Chiastoliet bolIn 1800 presenteerde de Duitse mineraloog Dietrich Karsten (1768-1810) een andere naam voor andalusiet met kruis: chiastoliet. Hij deed dit vooral ter onderscheid van stauroliet, dat ook kruissteen werd genoemd.

Wetenschappers steunden Karsten's voorstel en chiastoliet werd de standaard. De Boodt's naam lapis crucifer wordt nog steeds wel gebruikt als synoniem.

Bekende mineralogen als de Fransman René Just Haüy (1743-1822) en de Duitser Abraham Gottlob Werner (1749-1817) hebben de kruissteen (chiastoliet) ook beschreven, maar gaven deze steen een compleet andere naam. Haüy noemde hem macle, een term voor 'ruit in een ruit'. Werner noemde hem Hohlspat, oftewel holle spaat. Toch is uiteindelijk de naam chiastoliet in gebruik gebleven.

Chiatoliet en gezondheid

Spiritueel

* Chiastoliet hoort vooral bij het basischakra, het heiligbeenchakra en het zonnevlechtchakra.
* Reinigt en versterkt de aura.
Doorgezaagde staaf chiastoliet, Nationaal Museum, Praag (foto: Karelj/Wikimedia Commons) * Helpt bij het ontdekken, vinden en realiseren van het doel waarvoor jij bestaat. Iedereen is uniek en heeft iets te bieden aan deze wereld.
* Helpt om veranderingen en nieuwe situaties gemakkelijker te accepteren.
* Zorgt voor het opruimen van oude, achterhaalde patronen.
* Helpt concepten als dood, overgang, reïncarnatie en onsterfelijkheid te begrijpen en te omarmen. Mensen die stervenden begeleiden, of die zelf op het punt staan om te overlijden, kunnen veel steun ondervinden van de chiastoliet.

Mentaal

* Chiastoliet maakt analytisch.
* Helpt dromers steviger met beide benen op de grond te blijven staan. Helpt realistische doelen te stellen en ook waar te maken. Chiastoliet prikt illusies door.
* Ben je verlegen of gereserveerd en wil je daar wat aan doen? Stop een chiastoliet in je zak!
* Helpt onenigheid om te zetten in harmonie. Leg hem daarvoor in de ruimte waar de onenigheid plaatsvond. Dit helpt nieuwe oplossingen te vinden voor problemen.

Emotioneel

* Chiastoliet is een fijne steen om negatieve gedachten en emoties te verjagen.
* Brengt je emoties in harmonie. Lost gevoelens van schuld en angst op, en helpt tegen zenuwachtigheid en overdreven reacties. Vooral een fijne steen voor mensen die zich overbelast voelen.
* Helpt je in harmonie met jezelf en je familie te leven.

Fysiek

Chiastoliet trommelsteen* Chiastoliet vermindert verzuring van bloed en weefsels en de gevolgen daarvan, zoals reuma, artritis, jicht. De steen ondersteunt ook bij ontstekingen, slijtage en vervormingen van gewrichten. Helpt bij de ziekte van Bechterew.
* Dragende (etterige) infecties van huid en bindweefsel helen sneller met chiastoliet.
* Brengt het immuunsysteem weer in balans.
* Werkt koortsverlagend.
* Werkt direct in op zowel de grove als de fijne motoriek, op de zenuwen en alle spierweefsel die de motoriek regelen.
* Verbetert je evenwichtsgevoel. Helpt bij oefeningen op de evenwichtsbalk, en ook bij traplopen.
* Kan schade in het DNA herstellen.
* Harmoniseert inslapen, doorslapen, diep slapen en ontwaken.
* Een fijne, ondersteunende steen bij uitputting en zwakte.
* Vermindert verlammingsverschijnselen van zenuwen, spieren en gewrichten, vooral van het gezicht. Kan MS (Multiple sclerose) verlichten.

Runen

De rune die bij de chiastoliet hoort, is de Gjǫf.

De G ( = Gjǫf; geschenk, gave; delen, verbinding, partnerschap) staat voor het geven van geschenken die een relatie onderhouden; geschenken die niet bedoeld zijn als beloning voor iets.
Voor de chiastoliet geldt: je mag iets ontvangen zonder er altijd iets voor terug te hoeven doen.

Sterrenbeelden

De chiastoliet hoort bij alle sterrenbeelden.

Fysische eigenschappen chiastoliet

Chiastoliet in moedergesteente, Lancaster, Massachusetts (foto: Daderot/Wikimedia Commons)Het belangrijkste verschil tussen chiastoliet en andalusiet is de aanwezigheid van het insluitsel koolstof, vooral in de vorm van grafiet. Chiastoliet bevat koolstof, andalusiet bevat dat niet of nauwelijks.

De koolstof wordt tijdens de kristalgroei opzij geduwd naar de randen van het kristal. Een brok chiastoliet is daardoor aan de buitenkant meestal donker. Zaag je de steen door, dan worden patronen met grafiet zichtbaar. Meestal kun je dan een kruis onderscheiden.

Chiastoliet, andalusiet, kyaniet en sillimaniet hebben dezelfde chemische samenstelling hebben. Het verschil tussen deze mineralen is de diepte waarop ze ontstaan zijn.
Chiastoliet en andalusiet zijn onder lage druk en lage temperatuur ontstaan; kyaniet is onder hoge druk en lage temperatuur ontstaan; sillimaniet is onder lage druk en hoge temperatuur ontstaan.

Weblinks

• De Nederlandse Wikipedia biedt summiere informatie over chiastoliet.
• De Engelstalige mineralenwebsite Webmineral verwijst voor de mineralogische informatie over chiastoliet naar andalusiet.
• De Engelstalige mineralenwebsite Mindat heeft een eigen pagina over chiastoliet. Die pagina verwijst ook door naar andalusiet.
• Mooie foto's kun je vinden in de Mindat-fotogalerij van chiastoliet. Je kunt goed zien dat een chiastoliet kristal er uitziet als een rol, die vervolgens in plakjes wordt gezaagd. Die plakjes vertonen de kruisvormige patronen.
• Ook het online mineralenmuseum van de Amerikaan John Betts biedt fraaie foto's van chiastoliet.