Smaragd: kenmerken en werking

Smaragd is al zeer lang bekend en geliefd, alle befaamde schatten uit de historie bevatten smaragden. De edelsteen is transparant en heeft een prachtige heldergroene tint, die doet denken aan de natuur en het frisse groen van de lente. Het groen is zo bijzonder, dat die tint een eigen naam heeft gekregen: smaragdgroen.

Smaragd is een variant van het mineraal beril (of beryl), net als z'n zusje aquamarijn. Beide stenen genieten faam als een koninklijke steen.

Niet alle groene beril is smaragd. De kleur moet echt heldergroen, grasgroen of smaragdgroen zijn. In de praktijk zijn smaragd en groene beril moeilijk uit elkaar te houden.

Omdat de steen kostbaar is, wordt smaragd ook synthetisch nagemaakt. Als je door een microscoop kijkt, zie je duidelijke verschillen tussen natuurlijk gevormde en nagemaakte smaragd. Echte smaragd vertoont onregelmatigheden en kleurverschillen, terwijl de synthetische steen inwendig zeer regelmatig is.

In de edelsteentherapie wordt de smaragd graag gebruikt vanwege zijn regenererende, herstellende werking. Veel huidklachten verminderen door het dragen van een sieraad met smaragd.

Herkomst van de naam

Over de betekenis van de naam smaragd bestaan verschillende theorieën. Zeker is dat het woord smaragd is afgeleid van Latijn smaragdus. De herkomst van Latijnse woord is echter onduidelijk.
Het kan ontleend zijn aan Grieks smaragdos ('groene steen').
Het zou echter ook ontleend kunnen zijn aan Grieks smaragein ('donderen, onweren'). In dat geval zou smaragd 'bliksemende steen' of 'dondersteen' betekenen.

De naam wordt ook wel verklaard uit Arabisch achmardi ('groenachtig') of Hebreeuws bâréket ('schitterende steen').

Smaragd door de eeuwen heen

Smaragd is al meer dan 4000 jaar bekend als heelsteen en als siersteen. Smaragd is in veel culturen het symbool voor macht, onsterfelijkheid en eeuwige jeugd, het steeds terugkerende groen na de winter.

In de oudheid waren smaragden al geliefde edelstenen. Ze werden uit Boven-Egypte gehaald. Sommige mijnen zouden reeds 2000 v.Chr. in gebruik zijn.
Bij de Egyptische farao's was de smaragd zeer in trek. In Jabal Sukayt en Jabal Zabarah, vlakbij de Rode Zee, bevonden zich waarschijnlijk de beroemde smaragdmijnen van de farao's. In de tijd van Alexander de Grote (365-323 v.Chr.) werkten daar veel Griekse mijnwerkers. Vooral de smaragden van Cleopatra (96-30 v.Chr.) waren bekend.
Rond 1817 zijn de resten van deze uitgebreide mijnen teruggevonden.

In het oude Griekenland (ca. 800-250 v.Chr.) werd de smaragd geassocieerd met de god Hermes, boodschapper van de goden. De smaragd werd verbonden met waarheid, waarachtigheid en welbespraaktheid.

Bij de Romeinen (ca. 600 v.Chr.-500 n.Chr.) waren alle groene stenen, en dus ook de smaragd, gewijd aan Venus, godin van de liefde. De kleur groen werd geassocieerd met de lente en met groeikracht. Bij opgravingen in onder andere Pompeji en Herculaneum zijn mooie sieraden met smaragd gevonden, zoals gouden ringen en oorbellen.

De Romeinse keizer Nero (37-68) zou door een grote beril, vermoedelijk een smaragd, naar het spel der gladiatoren gekeken hebben. Beril werkt als vergrootglas, en een kleurtje geeft de bloederige gevechten een ander aanzien. En misschien had Nero zo wel de zonnebril uitgevonden...

Bij de Azteken (ca. 1200-1500) was de smaragd de steen van de aarde en de vruchtbaarheidsgoden. Beelden van deze goden zijn altijd versierd met groene stenen, vooral met smaragd en jade. De groene kleur werd geassocieerd met de regen die leven en vruchtbaarheid bracht.

Middeleeuwse legenden vertellen dat de smaragd uit de kroon van Lucifer, de duivel, is gevallen. Smaragd zou dus eigenlijk een helse steen zijn. Maar juist daarom kon smaragd inzicht geven hoe demonen te werk gaan, en kon je door het dragen van een smaragden sieraad deugdzaam leven en duivelse invloeden uit de weg gaan.

Tabula smaragdina, Heinrich Khunrath, 1606 (foto: Wikipedia)In sommige sprookjes kon je door een smaragd in je mond te nemen onzichtbaar worden, of de taal der dieren verstaan.

Volgens de mysticus Johannes van Ruusbroec (1293-1381) is de smaragd de steen van de uitstorting van de Heilige Geest in Christus. Het is de steen van geloof, hoop en liefde.

Een inspiratiebron van de middeleeuwse alchemie was de zogenoemde Smaragden Tafel, de Tabula smaragdina. Het is een groot stuk smaragd waarin een tekst is gegraveerd. De tekst, toegeschreven aan de mythische wijze Hermes Trismegistus, is een alchemistische verhandeling over energie die alles gecreëerd heeft. Omdat de tekst in een smaragd is gekerfd, moét het wel waar zijn...
Hiernaast een 17e-eeuwse afbeelding van de Smaragden Tafel.

Smaragd en gezondheid

Spiritueel

* Smaragd werkt op alle chakra's, maar vooral op het hartchakra en het voorhoofdchakra. Smaragd opent het hartchakra en helpt je te leven vanuit een onvoorwaardelijke liefde voor je omgeving.
* Smaragd is een spirituele steen, die je innerlijke groeikracht stimuleert.
* Smaragd helpt je in harmonie met jezelf en je omgeving te leven.
* Smaragd vergroot je gevoel voor esthetiek, schoonheid.

Mentaal

Hanger met smaragd* Smaragd laat je eerlijk naar jezelf kijken, waardoor je je vastgeroeste patronen ziet en deze kunt doorbreken.
* Smaragd maakt rustig in het hoofd, kalmeert. Smaragd helpt je jouw innerlijke wijsheid aan te boren, je intellect en analytisch vermogen groeien. De steen helpt je ook helder en precies te formuleren.
* Smaragd vergroot je analytisch inzicht en je concentratie.
* Smaragd helpt negativiteit om te zetten in positieve zaken. De steen laat je in crisistijden nieuwe richtingen en doelen zien.
* Smaragd trekt liefde, harmonie en overvloed aan.
* Smaragd is de steen van de Waarheid, en ool de steen van de Zelfdiscipline.
* Smaragd beschermt tegen en vermindert zware psychische stoornissen, zoals psychoses, schizofrenie, epilepsie en paranoia.

Emotioneel

* Smaragd geeft emotionele veerkracht, en verzacht arrogantie, jaloezie en egoïsme.
* Smaragd is een prima steen tegen heftige stemmingswisselingen.
* Smaragd geeft zelfrespect, tevredenheid en plezier in het leven.
* Smaragd verbetert relaties, bijvoorbeeld bij gezinsproblemen.
* De smaragd verbindt je met de krachten van de natuur, van groei en regeneratie op alle denkbare niveaus. De steen leert je in harmonie met de natuur en jezelf te leven.

Fysiek

* Het dragen van smaragd op de huid werkt herstellend; de huid wordt gaver. Een smaragd in een potje nachtcrème heeft een extra regenerende werking.
* Smaragd stimuleert onze beide bloedsomlopen en heeft daardoor een positief effect op ogen, oren, reuk en smaakzin, en op de doorbloeding van alle weefsels en organen. Smaragd normaliseert ook de bloeddruk.
* Smaragd versterkt het verstand en het geheugen.
Getrommelde smaragd * Smaragd ondersteunt bij longkwalen. De steen verbetert de kwaliteit van het bloed en helpt meer zuurstof in het bloed op te nemen. Je krijgt een langere adem, wat handig is bij sporten en studeren. De verbeterde zuurstofopname helpt ook voor een goede concentratie.
* Smaragd stimuleert de doorbloeding van lever en gal. De steen bevordert daardoor de afvoer van afvalstoffen uit je systeem. Hij werkt ontgiftend en harmoniseert de spijsvertering.
* Schrijf je heel slordig? Geef jezelf een smaragd cadeau! De fijne motoriek (schrijven, knippen, oog-hand-coõrdinatie) verbetert met smaragd!
* Smaragd heeft een helend effect op klachten die te maken hebben met de werking van zenuwen en hersenen. Hij heelt ontstekingen aan het zenuwstelsel, vooral van de wervelkolom en het ruggenmerg.
* Smaragd kan goede diensten bewijzen waar de werking of samenstelling van de zenuw wordt aangetast, zoals bij MS, spierverstijving, gezichtsverstijving, ongecontroleerd beven, ziekte van Parkinson.
* Smaragd helpt bij zware halfzijdige of gehele hoofdpijn (migraine) door stress.
* Smaragd werkt in op keel en schildklier.
* Spijsverteringsklachten zoals brandend maagzuur, kolieken en winderigheidverminderen met smaragd.
* Ben je erg verlegen? Kom je vaak in gezelschap niet uit je woorden? Draag dan smaragd in een ring aan je linkerpink. Dit verbetert je zelfvertrouwen en je communicatieve vaardigheden.

Symbolen

De smaragd hoort bij de sterrenbeeldenKreeft, Maagd en Waterman.
De rune die bij de smaragd hoort, is de Bjarkan.
De B (Bjarkan = berk, moedergodin) staat voor vrouwelijke en vloeiende eigenschappen. De smaragd is symbool van de Oermoeder, Moeder Natuur. Smaragd helpt je te verbinden met Moeder Aarde en haar vermogen tot regeneratie.

Fysische eigenschappen smaragd

Brokje ruwe smaragdAlleen smaragd van de hoogste kwaliteit is doorzichtig. Vaak is smaragd troebel door allerlei insluitsels, ingesloten water en gas. Meestal bepaalt de vindplaats de kleur en de insluitsels. Smaragden uit Brazilië bevatten meestal pyriet of calciet. Zuid-Afrikaanse smaragden bevatten bijna altijd mica.

De insluitsels ondermijnen de structuur van de steen en maken deze kwetsbaar bij het bewerken. Daarom gebruikt men bij het bewerken vaak een rechthoekig slijpsel, het 'smaragdslijpsel'. Daarin gedijt de smaragd het best.

Smaragd is een beril, een aluminium-beryllium-silicaat. Chroom is de kleurgevende component, soms samen met vanadium. Alleen chroomhoudende groene beril wordt als smaragd beschouwd.

Samenstelling: Be₃(Al,Chr)₂Si₆O₁₈ + K, Li, Na, + (Cr, V)
Hardheid: 7,5 - 8
Sefacetteerde smaragdGlans: glasglans
Transparantie: doorzichtig, doorschijnend, ondoorzichtig
Breuk: klein, schelpvormig, ruw
Splijtbaarheid: onduidelijk
Dichtheid: 2,67 - 2,90
Kristalstelsel: hexagonaal

Webtips

• Op de Nederlandse Wikipedia staat korte informatie over de smaragd.
• De Engelstalige mineralensite Webmineral geeft informatie over de fysieke eigenschappen van beril, inclusief smaragd.
• De Engelstalige mineralensite Mindat geeft onder meer de vindplaatsen van smaragd (Engels: emerald) en een mooie fotogalerij van smaragd.
• Het online museum van de Amerikaan John Betts biedt een prachtig overzicht van smaragdkristallen van over de hele wereld.