Tektiet: kenmerken en werking

Ruwe tektiet Tektiet is een algemene naam voor steentjes die zijn ontstaan door de inslag van een meteoriet. Je kunt ze overal ter wereld aantreffen. De steentjes bestaan uit weggespat aards materiaal, eerst gesmolten en daarna gestold.

Tektieten zijn meestal vrij klein, van zandkorrelformaat tot maatje kiezelsteen. Een enkele keer zijn tektieten wat groter.

Tektieten hebben een glasachtig uiterlijk. De kleur en samenstelling van ondergrond op de inslagplek bepalen de kleur. Veruit de meeste tektieten zijn heel donkergroen of donkerbruin tot zwart van kleur.

Bekende uitzonderingen op die donkergekleurde tektieten zijn de flesgroene moldaviet en het lichtgele Libisch (woestijn)glas.

Een andere naam voor tektiet is impactiet.

Aanvankelijk dacht men dat tektieten uit zowel kosmisch als aards materiaal bestaan. Door de inslag van de meteoriet zouden resten meteoriet en aards materiaal zijn samengeklonterd. Tegenwoordig echter denken de meeste wetenschappers dat tektieten louter uit fragmenten van aards zand en gesteenten bestaan.

Door het zwarte glasachtige uiterlijk werden tektieten in het verleden vaak aangezien voor vulkanisch glas, oftewel obsidiaan.

In de edelsteentherapie wordt zwarte tektiet vooral gebruikt tegen angsten, met name angst voor de toekomst.

Herkomst van de naam

De naam tektiet is afgeleid van Grieks tektos ('gesmolten').

Impactiet komt van Engels impact ('botsing, schok, slag').

De meeste tektieten zijn genoemd naar hun herkomst.
Tektiet steentje Australiet - wordt gevonden in Australië - zwart met soms bruin aan de randen, glad, schijf- en komvormig.
Bediasiet - komt uit Texas en is genoemd naar naar de vindplaats, het stadje Bedias in Texas, VS - zwart, onregelmatig en ribbelig.
Billitoniet - wordt gevonden op het Indonesische eiland Billiton, en ook op de eilanden Banak en Sumatra, en het Maleisische schiereiland - donkerbruin, zwart, onregelmatig en ribbelig.
Bikoliet - naar de regio Bikol in de Filipijnen - zwart, onregelmatig.
Chiniet - naar de vindplaats China - zwart, verwant aan australiet.
Darwinglas - naar de berg Darwin in Tasmanië - wit, groen of zwart en onregelmatig ribbelig.
Queenstowniet - naar de stad Queenstown in Nieuw-Zeeland - wit en groen, donkergroen en zwart, onregelmatig en ribbelig.
Filiponiet - naar vindplaats de Filipijnen - zwart, onregelmatig.
Georgiaiet of georgianiet - wordt gevonden in Georgia, en ook in Peru en Colombia - lichtgroen, olijfgroen, donkergroen met ronde of druppel vorm.
Indochiniet - komt uit Indochina (Vietnam, Cambodja en Laos) - diepzwart, onregelmatig en ribbelig.
Irgiziet of kirgiziet - naar land van herkomst Kirgizië; wordt ook gevonden in Kazachstan - zwart, onregelmatig en ribbelig.
Ivoriet - naar het land van herkomst Ivoorkust - zwart.
Javaiet - komt van het eiland Java in Indonesië - zwart.
Libisch (woestijn)glas - wordt gevonden in Libië en Egypte - lichtgeel tot geelgroen, gladde stukjes.
Massachusetts tektiet - komt uit Massachusetts, Amerikaanse deelstaat - licht olijfgroen, olijfgroen.
Moldaviet - wordt gevonden aan de oevers van de rivier Moldau, Tsjechië - flesgroen, onregelmatig en ribbelig.
Rizaliet - uit de Filppijnse provincie Rizal - zwart, onregelmatig.
Uruguayiet of uruguaiet - naar het land van herkomst Uruguay - zwart.
Zhamanshiniet - wordt gevonden in de meteoorkrater Zhamanshin in Kazachstan - zwart met een blauwe weerschijn.

Tektiet door de eeuwen heen

Boeddha in tektiet, Vietnam, 81mm hoog (foto: Mindat)Wegens hun glasachtige samenstelling worden tektieten al eeuwen graag gebruikt voor vlijmscherpe mesjes, pijlpunten en anderen werktuigjes. Er zijn werktuigjes van tektiet uit de steentijd (circa 300.000 tot 3000 jaar geleden) teruggevonden.

Sommige tektieten hadden zo'n bijzonder glad of juist geribbeld uiterlijk, dat ze als iets bijzonders werden beschouwd. Zo hebben australieten soms de vorm van een discus of een kom, een ongewone vorm voor natuurlijk materiaal. Dat vraagt als het ware om een bijzondere bestemming, als cultusobject bijvoorbeeld.

Tektieten met bijzondere kleuren of insluitsels werden verhandeld om sieraden van te maken. In het oude Egypte maakte men kralen en scarabeeën van Libisch glas.

Darwinglas was geliefd om zijn kleuren wit, groen en zwart. De aboriginals uit Australië maakten er gebruiksvoorwerpen van, en het werd verhandeld. Het oudste gebruiksvoorwerp van Darwinglas is 27.000 jaar oud.

De term 'tektiet' is in 1890 bedacht door de Oostenrijkse geoloog Franz Eduard Suess (1867-1941). Hij bedacht deze term voor de moldavieten die hij in het veld vond en bestudeerde.
De term 'impactiet' werd in de 20e eeuw bedacht door wetenschappers die de impact van de botsing van een meteoriet met de aarde onderzochten.

Op dit moment zijn er bijna 80 inslagkraters bekend met een doorsnee van meer dan 10 km. Deze zijn te zien op satellietfoto’s. De tektieten werden tientallen kilometers en soms honderden kilometers verderop gevonden!

De inslagen hadden een enorme kracht, vergelijkbaar met een of meerdere bommen van honderden kiloton TNT. Dergelijke meteorieten moeten een diameter van minstens een kilometer hebben gehad! De aarde heeft gelukkig niet vaak een botsing gehad met dergelijke grote meteorieten.

Onderzoek laat zien dat niet bij elke inslag tektieten ontstaan. Hoe ver en waarheen de druppels gesmolten materiaal wegspatten, ligt aan de snelheid en hoek waaronder de meteoriet de aarde raakt.

Hieronder staan een paar van de grootste en invloedrijkste veroorzakers van tektieten. Het gebied waar de tektieten zijn neergestort, wordt strooiveld genoemd.

▶ Een meteoriet met een diameter van meer dan 10 km heeft ongeveer 66 miljoen jaar geleden de Chicxulub-krater in Mexico geslagen. Deze krater heeft een doorsnee van 180 kilometer. De inslag zelf en de gevolgen ervan - maandenlange verduistering van de zon met sterke afkoeling van de temperatuur wereldwijd - is waarschijnlijk (mede)oorzaak van het massaal uitsterven van de dinosauriërs.
Moldaviet tektiet (foto: Onohej zlatove via Wikimedia Commons) De door deze inslag veroorzaakte tektieten zijn slechts 1 mm in doorsnee, en zijn verspreid over bijna de hele aarde.

▶ De zwarte bediasieten uit Texas en de groene georgianieten uit Georgia zijn ontstaan door de inslag van een enorme meteoriet zo’n 35,5 miljoen jaar geleden. De inslagkrater met een diameter van 40 km is pas in 1985 gevonden bij Chesapeake Bay aan de oostkust van Noord-Amerika (ten oosten van Washington DC).
De tektieten van deze inslag zijn verspreid over het zogenaamde Noord-Amerikaans strooiveld.

▶ De impactkrater Nördlinger Ries in de Duitse deelstaten Beieren en Baden-Württemberg heeft een doorsnee van 24 km en is 15 miljoen jaar geleden ontstaan. Daarbij zijn de moldavieten gevormd. Dat moldavieten tektieten van een meteorietinslag zijn, werd pas in 1960 bewezen.
De moldavieten worden in Moravië en in Tsjechië bij de Moldau gevonden. Dit gebied wordt het Centraal-Europees strooiveld genoemd.

▶ De inslagkrater in Bosumtwi, Ghana is ruim 1 miljoen jaar geleden ontstaan en heeft een diameter van 10,5 km. De tektieten die hierbij gevormd zijn, worden ivorieten genoemd, naar de voornaamste vindplaats Ivoorkust.

Libisch woestijnglas tektiet (foto: H. Raab via Wikimedia Commons)▶ (Nog) onbekend is de plek waar een enorme meteoriet zo’n 788.000 jaar geleden ergens in zuidoost-Azië is ingeslagen. Het gebied waarover het weggespat materiaal is gevonden, is enorm groot en staat bekend als het Australaziatisch strooiveld.
Het gebied omvat Australië en Tasmanië, China, Thailand, Laos, Vietnam, Cambodja, de Filipijnen, Indonesië Maleisië en zelfs Antarctica. Ook in Afrika zijn hiervan impactieten gevonden. Dit is het jongste bekende strooiveld.

▶ Voor veel tektieten is de locatie van de inslagkrater onbekend of aan discussie onderhevig. Zo is van het Libisch woestijnglas nog niet duidelijk of en waar de meteoriet is neergestort. Er wordt vaak aangenomen dat de meteoriet verdampt is voordat hij kon neerstorten. De immense hitte die hierbij vrijkwam heeft wel het glasachtige Libisch woestijnglas veroorzaakt.

Tektiet en gezondheid

De werking hieronder beschreven is die van zwarte tektieten.

Spiritueel

Australiet, tektiet uit Ausralië, doorsnee 2 cm (foto: H. Raab via Wikimedia Commons)* Tektiet hoort bij basischakra, hartchakra en voorhoofdchakra. Tektiet ondersteunt bij telepathie en helderziendheid. Tektiet op het voorhoofd helpt contact met de kosmos en andere dimensies te leggen.
* Tektiet is een steen van het loslaten van bezit of geld. Dit loslaten is belangrijk, wil je spiritueel groeien.
* Tektiet maakt wijs; het helpt onbewuste kennis in jezelf aan te boren, en helpt ook om op het juiste moment de juiste dingen te zeggen of te doen.

Mentaal

* Helpt je beter rekening te houden met andermans gevoelens, waardoor je verstandhouding met anderen verbetert.
* Tektiet helpt vervelende ervaringen te verwerken. Het is dan ook een fijne steen voor traumaverwerking, na bijvoorbeeld ongelukken, onverwachte tegenslag, verlies van geliefden, geestelijk of lichamelijk misbruik.
* Bij angsten helpt tektiet je te ontdekken wat de bron is van die angst. Daarnaast laat tektiet je alles in de juiste proporties zien en beoordelen, zodat je bewuste stappen kunt zetten om over je angst heen te stappen.

Emotioneel

Chiniet, tektiet uit China, 94 mm lang (foto: H. Raab via Wikimedia Commons) * Tektiet is geschikt om angst voor de toekomst en angst voor het onbekende te verminderen. Tektiet helpt je die angsten te relativeren.
* Tektiet helpt je om ongeduld en agressie te bedwingen.
* Heb je artistieke aspiraties? Tektiet maakt je creatief en innovatief.
* Depressie en somberheid kunnen met tektiet verminderen, je wordt spontaner en vrolijker.
* Tektiet haalt bij harde mensen de zachtere kant naar boven; bij zachte mensen wordt juist de weerbaarheid verbeterd.

Fysiek

Filipiniet, tektiet uit de Filipijnen, 56 mm breed (foto: H. Raab via Wikimedia Commons)* Tektiet is een heel fijne steen bij allerlei slaapklachten, zoals problemen met inslapen of doorslapen. Draag geregeld een tektiet bij je, in je broekzak of als sieraad, en je merkt dat je beter slaapt. En dat maakt dat je uitgeruster en vitaler opstaat.
* Door de verbeterde nachtrust verminderen klachten als lusteloosheid, somberheid, bibberen, concentratieverlies, zelfs hartritmestoornissen
* Tektiet kan koorts verlagen en spierkrampen verminderen.
* Tektiek bevordert een sneller herstel na ziekte of een vermoeiende periode (verhuizing, reorganisatie, tijdelijk slecht slapen).
* Ook bij tal van infectieziekten is de tektiet een prettige, ondersteunende steen; infecties helen sneller.
* Tektiet helpt bij geopatische belasting zoals aardstralen, en bij elektrosmog. Leg tektiet voor stopcontacten en voor elektrische apparaten.
* Tektiet heeft een uitgesproken invloed op hart, bloedsomloop, haarvaatjes en bloedkwaliteit.
* Tektiet is een goede amulet tegen ziekten.

Runen

De runeN die bij de tektiet horen, zijn de Íss, de Reið en de Bjarkan.

De I (Íss = IJs; vertraging, verstarring) staat voor rust, wijsheid, consolidatie.
De R (Reið = Wiel, wagen; vervoermiddel, reizen, leren) staat voor het leven dat steeds verder gaat.
De B (Bjarkan = berk, moedergodin) is symbool voor vrouwelijke aspecten, het scheppende, creatieve, Yin, het vloeiende, het uitdijende, de nacht, de Oermoeder, de Bron.

Tektiet helpt en ondersteunt. Tektiet helpt je je eigen kennis en wijsheid te ontsluiten, je eigen relativeringsvermogen. De steen helpt inzicht te krijgen in je eigen angsten en emoties. En ondersteunt je om je in gezelschap vriendelijk en respectvol te gedragen, zonder jezelf tekort te doen.

Sterrenbeelden

De tektiet hoort bij het sterrenbeelden Tweelingen en Steenbok.

Fysische eigenschappen tektiet

Tektiet steentjesMeteorieten zijn meestal metalig of stenig, en bestaan uit gesteente, ijzer en nikkel. Tektieten zijn vooral silica (siliciumdioxide).

Een enkele keer bevat een tektiet ook restanten van de meteoriet.

Samenstelling: SiO₂ (60-98%) + Al₂O₃ (tot 10%) + K, Ca, Fe, Al, Ba, Mg, Na, Sr
Hardheid: 5 - 6,5
Glans: glasachtig
Transparantie: doorzichtig tot ondoorzichtig
Breuk: schelpvormig
Splijtbaarheid: geen
Dichtheid: 2,27 - 2,52
Kristalstelsel: amorf

Weblinks

• De Nederlandse Wikipedia biedt een korte introductie over tektiet. De Engelstalige Wikipedia heeft een beduidend langere tekst over tektiet.
• De Engelstalige mineralenwebsite Mindat biedt onder meer een schitterende collectie foto's van tektieten.
• Het online museum van de Amerikaan John Betts biedt een prachtig overzicht van tektieten, met moldaviet in zijn verschillende kleurschakeringen.