Steen van de maand Git

Wat is git?

Bij het woord git denkt iedereen aan de kleur zwart, vanwege het bijvoeglijk naamwoord 'gitzwart'. Git is inderdaad pikzwart, of heel diep donkerbruin. Git kan ook glinsterende spikkels van pyriet bevatten.

Git is verkoold fossiel hout van circa 150-200 miljoen jaar oud. Vanwege zijn schoonheid wordt git toch bij de edelstenen gerekend.

Onder een goede microscoop is de houtstructuur van git nog goed te zien. Het is nog niet helemaal versteend, maar is wel op weg om te veranderen in steenkool, een gevolg van steeds verdere inkoling.

Git wordt soms ligniet genoemd. Ten onrechte. Ligniet is circa 2-5 miljoen jaar oud, en is dus veel jonger dan echt git. Het is fossiel hout dat tot bruinkool is ingeklonken. Ligniet wordt soms wel tot sieraden verwerkt en als git op de markt aangeboden.

De officiële naam van git is gagaat. Deze naam werd al in de Oudheid gebruikt, maar is tegenwoordig weinig bekend.
Andere oude namen die niet meer in gebruik zijn: zwarte barnsteen, aget(steen), gagatiet.

Met een beetje mazzel kun je git vinden op de Nederlandse en Belgische stranden. Het is dan afkomstig uit Engeland. Git wordt door zijn geringe soortelijk gewicht gemakkelijk meegevoerd met de golven en hier weer op de kust afgezet. Helaas is het lastig te herkennen, vooral omdat door de milieuvervuiling veel donkere olieresten op onze stranden terechtkomen.

Git is relatief goedkoop, goed verkrijgbaar, redelijk goed te bewerken en eenvoudig te polijsten. Het vergt wel echt vakmanschap om heel gedetailleerd te werken in git. Het wordt veel gebruikt voor sieraden en kunstvoorwerpen.

Git is vooral geliefd als materiaal voor rouwsieraden en rozenkransen. Vooral in zilver gezet, komt de schoonheid van git goed tot zijn recht.

Toen git op het hoogtepunt van zijn populariteit was (eind 19e eeuw), werd zwart glas wel als vervanging gebruikt. Dit glas werd Frans git genoemd. Glas voelt echter koel aan, in tegenstelling tot echte git.
Ook eboniet (hard rubber), kannelkool en antraciet worden soms gebruikt om git te imiteren.

In de edelsteentherapie wordt git vooral gebruikt bij emotionele problemen die tot angsten leiden, en bij verdikte klieren.

Herkomst van de naam

De officiële naam gagaat komt van Latijn gagātēs, dat weer ontleend was aan Grieks gagātēs líthos ('steen uit Gagai of Gagas'), de naam van een stad en een rivier in Lycië in het zuidwesten van Klein-Azië. De beginletter g- viel weg (onder invloed van namen als 'agaat').
De naam werd eerst aget en later get en git.

Gagatiet komt, net als gagaat, van Latijn gagātēs, met het achtervoegsel '-iet' uit Latijn -itus ('horend bij').

Ligniet komt van Latijn lignum ('hout').

Git door de eeuwen heen

Al in de steentijd (periode tot aan 2000 v.Chr.) was git geliefd. Er zijn mooie gestileerde vrouwenfiguurtjes van git uit deze tijd gevonden, die soms ook als hanger gedragen konden worden. Git is aangetroffen in vele grafvondsten, waaronder gitkralen in de Nederlandse hunebedden.

Veel teruggevonden sieraden van git uit de bronstijd (2000-800 v.Chr.) zijn vervaardigd van git uit Engeland, vooral uit Whitby, noordoost-Engelend. Dat was toen kennelijk al erg geliefd.

De Romeinen (753 v.Chr.-476 n.Chr.) waren dol op git en haalden dit op grote schaal uit hun koloniën, zoals Duitsland, Engeland en Spanje. Het was gemakkelijk te verwerken, en er zijn dan ook vele kralen, knopen, oorbellen, hangers, haarspelden, ringen en voorwerpjes van git teruggevonden.

De Romeinse wetenschapper Plinius (23-79) schrijft over git, dat hij gagates noemde: "Verbrandt men de steen, geeft het een zwavelachtige, scherpe damp af (...) die slangen op afstand houdt en hysterische aandoeningen verdrijft; men kan er epilepsie mee diagnosticeren en maagdelijkheid mee controleren. Een aftreksel van de steen in wijn helpt tegen kiespijn en samen met was is hij goed tegen de klierziekte."

De Angelsaksische monnik Beda (672/673-735) citeert Plinius en voegt er in 731 de 'magnetische' werking van git aan toe: "Als git door wrijven wordt opgewarmd, blijft alles wat je ertegenaan houdt, net als bij barnsteen vast plakken."

In Engeland zijn sporadisch vondsten van git gedaan uit de Angelsaksische tijd (ca. 400-800) en Vikingtijd (800-1100). Voorbeelden zijn knopen en kralen, en ook mooie schaakstukken.

Vanaf de Middeleeuwen (500-1500) werd git gebruikt voor rozenkransen en rouwsieraden. In het Spaanse bedevaartsoord Santiago de Compostela werden grote hoeveelheden git verwerkt. De naam van het plein Azabachería (Gagaatplein, Spaans azabache, 'git') weerspiegelt dit nu nog. Het was de plaats waar pelgrims geld konden wisselen en votiefgeschenken en souvenirs (van git) konden kopen. Zwarte schelpen van git werden grif verkocht als aandenken aan de pelgrimstocht. Men geloofde dat deze schelpen zouden beschermen tegen het boze oog.

De Duitse geleerde en 'vader van de mineralogie' Georgius Agricola (1494-1555) schreef uitgebreid over de fysieke en medicinale werking van git. Over de medicinale werking zegt hij: "(...) git verzacht lichaamsdelen die hard zijn, terwijl galena en stibniet zachte delen hard maakt (...)". Hij noemde de steen overigens lapis obsidianus. Dit ter onderscheid van vulkanisch glas (obsidiaan), dat hij obsianus noemde.

In de tweede helft van de 19e eeuw raakten git sieraden in de mode in Engeland. Na het overlijden van haar echtnoot prins Albert (1819-1861) droeg de Britse koningin Victoria (1819-1901) meestal zwart met bijpassende donkere sieraden, van vooral git. Het git voor haar juwelen werd uit Whitby gehaald. De Engelse adel en gegoede klasse volgden hun koningin in haar voorkeur voor dit Engelse product.

In de roaring twenties (jaren twintig van de 20e eeuw) droegen jonge vrouwen lange kralenkettingen van onder andere git. Die kettingen bestonden vaak uit meerdere strengen, die tot onder de navel kwamen. Ook kleding zoals hoedjes, hoofdtooien en omslagdoeken werden verfraaid met git.

In het Engelse Whitby speelt git tegenwoordig nog steeds een rol, hoewel het daar vrijwel niet meer verwerkt wordt. Het Whitby Museum heeft een van de belangrijkste collecties sieraden en gebruiksvoorwerpen van git. Het is zeker de moeite waard om daar eens een kijkje te nemen.

Git en gezondheid

Spiritueel

* Git hoort bij het aardechakra en het basischakra. Git tussen je voeten versterkt je verbinding met de aarde. Hierdoor worden alle chakra's ontdaan van negatieve energie en vervuiling.
* Git absorbeert negatieve energie uit de aura. Draag voor bescherming tegen negatieve energie een sieraad met git op harthoogte. Git beschermt ook tegen het boze oog.
* Mensen die op zoek zijn naar het doel van hun bestaan, zouden eens kunnen proberen een sieraad met git te dragen. Dit kan helpen het juiste pad te kiezen.

Mentaal

* Git helpt om negatieve gedachten en emoties los te laten, en daarvoor in de plaats positiviteit binnen te laten.
* Git helpt bij afstand nemen van slachtofferschap en passiviteit. Je gaat actiever in het leven staan, en zelf de stappen ondernemen die nodig zijn om bepaalde doelen te bereiken.
* Git geeft wilskracht en doorzettingsvermogen.

Emotioneel

* Git helpt bij angst, zoals angst voor het onbekende. Een klein hangertje van git in het kuiltje onderaan de keel helpt tegen angstige gevoelens. Bij angst voor armoede kun je een git in de rijkdomhoek van je huis leggen. Die hoek bevind zich linksachter in je kamer, gerekend vanaf de voordeur.
* Git heeft een uitgesproken werking op ons hormoonstelsel. Het verzacht stemmingswisselingen, geeft een evenwichtig humeur. Bij somberheid en depressie kan git het humeur verbeteren.

Fysiek

* Git op het keelchakra beschermt tegen virussen, keelpijn en keelinfecties.
* Veel soorten hoofdpijn, zoals migraine door spanning, verminderen als je git draagt.
* Bij een griepaanval herstel je sneller met git.
* Git vermindert zwellingen door vastgehouden vocht, en zwelling van opgezette klieren.
* Git, net onder het hart gedragen, helpt bij verschillende spijsverteringsklachten, bijvoorbeeld maagkramp en maagpijn.
* Git ondersteunt de lever en de milt, organen die belangrijk zijn voor het filteren van gif en afvalstoffen uit het bloed. Git ondersteunt ook het immuunsysteem en de vorming van witte bloedlichaampjes. Hierdoor kan git belangrijke hulp bieden bij het filteren van het bloed en het schoonhouden van de wanden van de bloedvaten.
* Git ondersteunt ook de werking van de spijsvertering als het gaat om dikke darm en dunne darm. Git helpt als je met een ontslakkingskuur je darmen wilt reinigen.
* Git is een koolstofverbinding, en het menselijk lichaam bevat veel koolstofverbindingen. Daardoor ondersteunt git veel organen, de vliezen om die organen en de slijmvliezen in ons lichaam.
* Git ondersteunt ook ons beenderstelsel. Vooral kinderen en jongvolwassenen hebben baat bij het dragen van git, om mooi recht van lijf en leden op te groeien.
* Git kan helpen bij klachten door artritis, artrose en slijtage aan de botten.
* Git helpt osteoporose uit te stellen en te verlichten.
* Meisjes en vrouwen met menstruatieklachten hebben baat bij het dragen van een git hangertje, aangevuld met een combinatie van git-olie en magnetiet-olie. Smeer de olie regelmatig op de onderbuik en onderrug.

Symbolen

Git hoort bij de sterrenbeelden Leeuw, Boogschutter en Waterman.
De rune die bij mosagaat hoort, is de Reið.
De R (Reið = Wiel, wagen; vervoermiddel, reizen, leren) staat voor het leven dat steeds verder gaat. Git helpt je te genieten van de rit.

Fysische eigenschappen git

Er bestaan twee soorten git, een hardere en een zachtere:
- de zachte variëteit wordt gevormd door carbonisatie (het inklinken en verkolen van fossiele plantenresten) in combinatie met zoet water;
- de harde variëteit is gevormd door carbonisatie in combinatie met zout water.

Samenstelling: C + H, N, O, S
Hardheid: 2,5 - 4
Glans: fluwelige wasglans
Transparantie: ondoorzichtig
Breuk: schelpvormig
Splijtbaarheid: geen
Dichtheid: 1,19- 1,35
Kristalstelsel: amorf

Weblinks

• De Wikipedia geeft enige informatie over de git als mineraloïde: een stof die lijkt op een mineraal, maar geen kristalstelsel bezit.
• Gemdat, een Engelstalige website over gemmologie (edelsteenkunde) geeft fysische informatie over git (Engels: jet).