Morganiet: kenmerken en werking
Eigenschappen
Samenstelling: Be3Al2(Si6O18)+ Mn2+ + (Cs, Cu, Fe, Ni)
Hardheid: 7,5 - 8
Glans: glasachtig, wasachtig, vettig
Transparantie: doorzichtig tot ondoorzichtig
Breuk: schelpvormig
Splijtbaarheid: redelijk tot slecht
Dichtheid: 2,63 - 2,92
Kristalstelsel: hexagonaal
Morganiet is roze beril, een zusje van de aquamarijn (blauwe beril) en de smaragd (groene beril). Morganiet is echter zeldzamer dan smaragd of aquamarijn. Een ander familielid is de bixbiet, rode beril.
De kleur van morganiet is traditioneel zachtroze tot roze. Ook zalmkleurige, perzikkleurige, paarsig roze en meer oranjeachtige tinten beril worden als morganiet beschouwd.
De mooie roze kleur van morganiet is helaas niet altijd kleurvast. In zonlicht vervagen de roze tinten op den duur. Soms is het roze zo bleek, dat de steen op het eerst gezicht vrijwel kleurloos lijkt.
Om de gele ondertonen te verwijderen, wordt de morganiet soms verhit. Daardoor verbleekt ook het roze. De roze kleur kan weer hersteld worden door radioactieve bestraling.
Andere namen voor morganiet zijn roze beril, rosteriet en cesiumberil. In Rusland wordt morganiet vorobyeviet genoemd.
Omdat morganiet minder bekend is dan smaragd, wordt ze wel onder de (foutieve!) handelsnaam roze smaragd aangeboden.
Het mineraal wordt in verschillende landen gewonnen, waaronder Italië, Brazilië, Afghanistan, Madagaskar, Mozambique, Namibië, Rusland, Verenigde Staten en Australië.
Veel soorten beril worden gevonden als mooie kristallen die best wel groot kunnen worden.
Dit geldt echter niet voor berilvariëteit morganiet.Het grootste gevonden brok morganiet is voor zover bekend 23 cm lang en 30 cm doorsnee. Vindplaats: Maine, VS.
Het grootste beril kristal ooit gevonden zou 18 meter lang zijn en 3,5 meter in doorsnee, gevonden in Madagaskar.
Morganiet kristallen zijn ook compacter dan kristallen van smaragd of aquamarijn.
Morganiet is de nationale steen van Madagaskar.
Morganiet van edelsteenkwaliteit, transparant tot doorschijnend, komt beduidend minder voor dan doorschijnende tot ondoorschijnende morganiet.
Morganiet ligt nog maar kort in de juwelierszaken en is desondanks de populairste edelsteen na diamant en saffier.
In de edelsteentherapie wordt morganiet vooral gebruikt bij klachten die voortkomen uit stress, spanningen en burn-out, bijvoorbeeld bij hartklachten, zenuwachtigheid, evenwichtsstoornissen en impotentie.
Herkomst van de naam
Morganiet is genoemd naar de Amerikaanse bankier, edelstenenverzamelaar en filantroop John Pierpoint Morgan Sr. (1837-1913).
Roze beril is uiteraard genoemd naar de kleur roze. De naam beril komt van Grieks bèryllos of barilo )'schitteren' of 'weerkaatsen'), of van Dravidisch Belur of Velur, naam van een oude stad.
In Rusland wordt deze roze berilvariëteit vorobyeviet (vorobieviet of worbjeviet) genoemd, naar de Russische mineraloog Victor Ivanovich Vorobyev (1875-1906).
De naam cesiumberil wordt gebruikt voor roze beryl omdat deze cesium bevat.
Rosteriet is een andere naam voor roze beril, genoemd naar ene Dr. G. Roster.
Morganiet door de eeuwen heen
Roze beril was begin 20e eeuw al in Californië gevonden en werd naar zijn kleur genoemd.
Pas toen in 1910 op Madagaskar roze beril van een fantastische kwaliteit werd gevonden, vond men het nodig er een nieuwe naam voor te verzinnen. Zo wilde men het belang van deze vondst onderstrepen. De New York Academy of Sciences besloot om bankier J.P. Morgan Sr. te eren door de nieuwe edelsteen zijn naam te geven.
Rond 1900 was Morgan Sr. een van de belangrijkste edelsteenverzamelaars. Hij had een enorme collectie die hij graag met de hulp van juwelierswinkel Tiffany & Co met bijzondere stukken uitbreidde. Morgans verzameling was te zien tijdens de Wereldtentoonstelling in Parijs in 1889.
Na Morgans dood in 1913 werd de verzameling gedoneerd aan het American Museum of Natural History in New York, waar je deze nog steeds kunt bewonderen.
Een van bijzonderste stukken hier is een beeldje van morganiet van ongeveer 11 x 6 cm. Het stelt een musicus met een citer (een snaarinstrument) voor. Het beeldje is in China gemaakt, ergens tussen 1910 en 1930. De gebruikte morganiet komt uit de mijn Anjanabonoina op Madagaskar.
In 1989 werd in de Bennett-steengroeve in Maine, VS, de grootste brok morganiet ooit ontdekt. Het werd de Rose of Maine genoemd en woog ruw zo’n 23 kg (incl. matrix). Van dit stuk zijn verschillende geslepen en gefacetteerde edelstenen gemaakt.
Tot 2011 was morganiet amper te vinden in juwelierswinkels. Vanaf toen werd morganiet big business. Het is nu na diamant en saffier de meest populaire edelsteen voor verlovings- en trouwringen.
Aanleiding is de trend om een minder conventionele verlovingsring te kiezen. Beroemdheden kiezen behalve voor de kleurloze diamant ook voor fleurige robijnen, smaragden, gekleurde diamanten en verschillende kleuren saffier.
Zo had actrice Blake Lively (beter bekend als Serena uit de serie Gossip Girl) een verlovingsring met een kostbare roze diamant. Ook actrice Jennifer Lopez had een roze diamant in haar verlovingsring.
Voor wie een transparante roze steen zoekt voor verlovings- of trouwring, is morganiet een stuk betaalbaarder dan roze diamant - en minstens even mooi!
Morganiet en gezondheid
Draag morganiet bij voorkeur op de blote huid.
Spiritueel
* Morganiet kan goed op de thymus gedragen worden. Dit ondersteunt het immuunsysteem.
* Morganiet op de navel gelegd geeft extra energie.
* Morganiet op het heiligbeenchakra versterkt de waterhuishouding.
* Morganiet leert je liefde en respect voor jezelf en voor je omgeving te hebben. Zij helpt je jezelf op alle niveaus te accepteren, en in te zien dat je goed bent zoals je bent. Je bent het waard om geliefd en bewonderd te worden, en je mag ook je medemens en dier onvoorwaardelijk liefhebben en bewonderen.
* Morganiet helpt je uit de slachtofferrol te stappen en verantwoordelijkheid voor jezelf te nemen.
* Morganiet helpt je eerlijk, tolerant en verdraagzaam te zijn. Dat is nodig wil je spiritueel groeien.
Mentaal
* Het dragen van morganiet geeft inzicht in spanningen, zorgen, angsten en verdriet uit het verleden, zodat deze verwerkt kunnen worden. Morganiet helpt je in het hier en nu te zijn en te genieten van het moment.
* Morganiet maakt je bewust van negatieve beslissingen en beperkende overtuigingen uit het verleden en helpt deze om te vormen naar positiviteit.
* Morganiet is absoluut een goede steen voor mensen die overal controle willen hebben. Zij helpt je plezier in dingen hebben die niet direct profijt opleveren, en helpt overdreven streberig gedrag te matigen.
* Morganiet trekt aan wat je nodig hebt: liefde, vriendschap, veiligheid en overvloed.
* Morganiet maakt je liefdevol, zorgzaam en attent. Het is een goede relatie-steen, opent je hart voor onvoorwaardelijke liefde. Morganiet helpt je een prettig en geborgen leven te leiden.
* Morganiet maakt creatief.
Emotioneel
* Mensen die zichzelf veel belangrijker vinden dan anderen, gaan inzien dat iedereen op zijn eigen manier belangrijk is.
* Morganiet helpt fanatieke mensen hun fanatisme te dimmen, het rustiger aan te doen.
* Morganiet werkt kalmerend. Zij helpt je om spanningen en stress beter te hanteren, en uitstelgedrag te doorbreken. Vanuit een kalme geest kun je dan doen wat er gedaan moet worden.
* Deze edelsteen helpt je te genieten van al het moois en goeds dat de aarde te bieden heeft.
* Bij fobieën en angsten, somberheid en depressieve gevoelens geeft de morganiet rust en kalmte en gemoedsrust.
* Een hangertje met morganiet geeft overgevoelige mensen een beschermd gevoel. Dit helpt ook mensen die gevoelig zijn voor heimwee, of een hang hebben naar het verleden.
Fysiek
* Morganiet geeft extra zuurstof in het bloed en helpt zodoende tegen duizeligheid en duizelingen.
* Heb je last van vergeetachtigheid of geheugenstoornissen? Probeer dan eens een morganiet hangertje, op het kuiltje onderaan je keel gedragen.
* Morganiet heeft een sterk ontzurende werking en kan reumatische aandoeningen, gewrichtsaandoeningen en jicht verlichten
* Bij ischias en RSI, waarbij zenuwen bekneld of overbelast zijn, verlicht morganiet de pijn.
* Morganiet is een fijne ondersteunende steen voor mensen met een kinderwens. Morganiet versterkt het mannelijke en vrouwelijke voortplantingssysteem, en helpt bij frigiditeit en impotentie.
* Dit mineraal versterkt en harmoniseert hart en bloedsomloop.
* Morganiet heeft een gunstig effect op ziekten die te maken hebben met de zuurstof-koolzuurhuishouding, zoals astma, longemfyseem, duizeligheid, hyperventilatie, tuberculose. Het geeft lucht bij neusverkoudheid en verlicht krampachtige hoestaanvallen.
* Helpt bij krachteloosheid, oververmoeidheid en moe opstaan.
* Morganiet stimuleert een goede nachtrust met mooie dromen. Leg een stukje ruwe of getrommelde morganiet op je nachtkastje.
* Zij vitaliseert en heelt de huid bij allerlei huidklachten, zoals uitslag en eczeem.
* Morganiet harmoniseert de waterhuishouding in het lichaam, heelt en voorkomt oedeem, waterzucht en nierproblemen. Zij helpt de vorming van nierstenen en blaasstenen te voorkomen. Ook bij een 'kleine' blaas, vaak moeten plassen door blaaszwakte of prostaatklachten, kan morganiet goed helpen.
* Morganiet is ontkrampend en pijnstillend.
* Ben je een controlfreak en heb je daardoor last van stressklachten? Dan kan morganiet je helpen.
Runen
De rune die bij de morganiet hoort, is de Íss.
De I (Íss = IJs; vertraging, verstarring) staat voor rust, wijsheid, consolidatie.
Morganiet keert je naar binnen, maakt beschouwelijk en laat je afstand nemen van de waan van de dag, leert je naar de grote lijnen te kijken. Morganiet helpt je ook verbinden met onvoorwaardelijke liefde.
Sterrenbeelden
De morganiet hoort bij het sterrenbeeld Weegschaal.
Fysische eigenschappen morganiet
Tweewaardig mangaan in het kristalrooster is verantwoordelijk voor de mooie roze kleur. (Rode beril oftewel bixbiet is rood door driewaardig mangaan).
Weblinks
- De Nederlandse Wikipedia biedt korte informatie over morganiet.
- De Amerikaanse nieuwswebsite vox.com publiceerde een artikel over de trend dat millennials roze morganiet kiezen voor trouwringen.
- De Engelstalige mineralenwebsite Gemdat geeft mineralogische informatie over morganiet.
- De Engelstalige mineralenwebsite Mindat biedt onder meer een kaartje waar morganiet gevonden wordt. En natuurlijk biedt Mindat ook weer een mooie fotogalerij met morganiet, transparant tot ondoorzichtig.
- De Engelstalige mineralenwebsite Webmineral noemt morganiet alleen bij de mineralogische informatie over beril.
- Het online museum van de Amerikaan John Betts biedt een prachtig overzicht van foto's van morganiet in zijn verschillende kleurschakeringen.
Wist je dat...
- ... morganiet in vergelijking met smaragd minder insluitsels en breukvlakken heeft? Daardoor is morganiet duurzamer dan smaragd.
- ... morganiet de zeldzaamste soort beril is? Als je een sieraad met morganiet zoekt, let dan op het echtheidscertificaat. Er bestaat namelijk ook synthetische namaak-morganiet. Net zo mooi, maar niet in de natuur gevormd.
- ... morganiet het element cesium bevat, en een mooi roze berilzusje heeft dat ook cesiumhoudend is? Dat heet pezzottaiet. Het verschil is te zien in het kristalstelsel: morganiet is hexagonaal en pezzottaiet is trigonaal.
- ... morganiet nogal eens vergroeid is met aquamarijn? Dat wordt wel aqua-morganiet genoemd! Ook vergroeiingen met gosheniet (transparant witte beril) komen voor.
- ... morganiet soms kattenoogeffect kan vertonen? Of een zes-stralige ster? Deze effecten zijn zichtbaar in cabochons of rond geslepen stenen.
- ... morganiet met blauwe topaas een prima combinatie is voor mensen met eetstoornissen? Denk aan anorexia nervosa en boulimia nervosa.
- ... een hanger van morganiet op het hart gedragen, kan helpen je soulmate te vinden?
- ... morganiet een geweldige steen is om mee te nemen naar zakelijke bijeenkomsten? Deze steen helpt alle betrokken partijen om eerlijk zaken te doen; belangrijk in deze tijd waarin duurzaamheid en betrokkenheid bij de natuur en moeder aarde steeds belangrijker worden.