Fenakiet: kenmerken en werking
Doorschijnende fenakiet
Eigenschappen fenakiet
Samenstelling: Be2SiO4 + Al, Ca, Fe, K, Mg, Na, H2O + (Ti)
Kleur: meestal kleurloos, wit, grijs, geel, lichtroze, blauwig, bruin
Hardheid: 7,5 - 8
Glans: glasachtig, met sterke glasglans
Transparantie: transparant, doorschijnend, doorzichtig
Breuk: schelpvormig
Splijtbaarheid: goed
Dichtheid: 2,95 - 3,0
Kristalstelsel: trigonaal
Fenakiet is een zeer zeldzaam mineraal. Het kan voorkomen als een plat, langgerekt kristal, of als een korrelig aggregaat.
Zuivere fenakiet heeft doorzichtige kristallen en is kleurloos. Fenakiet kristallen kunnen ook transparant en waterhelder zijn. Ook dan zijn ze meestal kleurloos, maar hebben ze soms mooie kleurtjes: wit, geel, lichtroze en bruin. Doorschijnende fenakiet kristallen zijn meestal wittig, grijzig of gelig.
Kleurloze, waterheldere fenakiet lijkt op bergkristal; kleur en glans zijn vergelijkbaar. Er zijn ook duidelijke verschillen (zie hieronder).
Fenakiet kristallen zijn goed zichtbaar met het blote oog, maar worden minder groot dan kwarts kristallen. Toch zijn er ook wel forse fenakiet kristallen gevonden. Zo zijn er kristallen tot 8 cm uit Oostenrijk bekend, en kristallen tot 18 cm uit Rusland. De langste fenakiet kristallen van wel 25 cm komen uit Noorwegen.
Wereldwijd zijn er vele vindplaatsen van fenakiet, maar per vindplaats wordt het slechts mondjesmaat gevonden. De enige vindplaatsen van belang, met grotere hoeveelheden fenakiet, zijn Brazilië, Rusland, Namibië en Madagaskar.
Fenakiet is het neefje van aquamarijn en smaragd. Op plekken waar fenakiet gevonden wordt, zijn altijd andere berylliumhoudende mineralen in de buurt. Het gaat dan bijvoorbeeld om aquamarijn, smaragd, bertrandiet en chrysoberil.
Andere mineralen die vaak in nabijheid van fenakiet aangetroffen worden zijn apatiet, fluoriet, muskoviet, kwarts en topaas.
Fenakiet is vrij onbelangrijk als berylliumerts. Vaker wordt dit mineraal gebruikt als edelsteen. In dat geval wordt fenakiet het liefst geslepen als een briljant, net als diamant. Een alternatief is slijpen als cabochon.
Pas op met de gekleurde stenen aan de zon blootstellen. Ze kunnen verbleken!
In de edelsteentherapie wordt fenakiet vrijwel niet gebruikt, omdat dit mineraal zo zeldzaam en betrekkelijk duur is. Zou je 'm toch willen gebruiken: fenakiet is zeer bruikbaar voor het realiseren van projecten met een maatschappelijk belang, voor het 'grotere goed' in plaats van voor eigenbelang.
Herkomst van de naam
De naam fenakiet (of phenakiet) is afgeleid van Grieks phénakein ('bedriegen') of phénax ('bedrieger'), omdat het mineraal sterk op bergkristal lijkt.
Je ziet de naam soms met een c gespeld als fenaciet of phenaciet. De internationale voorkeurspelling is echter met een k: fenakiet of phenakiet.
Fenakiet door de eeuwen heen
Grootste fenakiet, bijna 617 karaat, gevonden op Sri Lanka (foto: Shakeelvazeer via Wikimedia Commons)De Fins-Russische mineraloog en mijninspecteur Nils Gustaf Nordenskjöld (1792-1866) vond waterheldere fenakiet in 1833 in de Russische smaragdmijn bij Malyschewa in het Oeral-gebergte. Hij gaf dit mineraal de naam phenakit.
Nordenskjöld beschreef en ontdekte diverse mineralen die voorheen onbekend waren in Finland en Rusland, zoals alexandriet, demantoid (een groene granaatvariëteit) en kämmereriet (het roze zusje van serafiniet).
In 1820 publiceerde Nordenskjöld een verhandeling, die bekend werd als het eerste wetenschappelijke handboek over Finse mineralen. Hij publiceerde ook artikelen in buitenlandse tijdschriften, waardoor hij ver buiten Scandinavië bekend werd. De fenakiet werd zo in 1834 in Europa geïntroduceerd.
Op Sri Lanka is in 2021 de grootste fenakiet tot nog toe gevonden: de steen weegt 616,9 karaat (ruim 123 gram!). In dit land is trouwens ook fenakiet met kattenoogeffect gevonden.
Fenakiet voor je gezondheid
Spiritueel
* Als kleurloos, wit of pastelkleurig kristal hoort fenakiet bij het kruinchakra, maar het kan probleemloos op alle chakra's gelegd worden. Als je een fenakiet tijdens meditatie boven de kruin of op het voorhoofd legt, krijg je inzicht in hoe het met je chakra's is gesteld, en in wat je hieraan mogelijk kunt verbeteren.
* Zo’n 10-15 cm boven het kruinchakra bevindt zich het kosmisch chakra. Leg je de fenakiet hier, dan schoont hij je aura op. Kleurloos fenakiet kristal uit Myanmar, 3,2cm lang (foto:Rob Lavinsky, iRocks.com via Wikimedia Commons) * Waterheldere fenakiet kan je helpen als je tijdens meditatie of droom contact wil leggen met andere dimensies of andere tijden.
* Gele of gelige fenakiet helpt je om je wensen te realiseren, vooral als deze wensen voor het grotere goed zijn, niet alleen voor jouzelf en de jouwen. Wil je een school of ziekenhuis stichten of een ander project starten dat veel andere mensen tot nut is? Dan is fenakiet je steen!
* Roze fenakiet op het hart gelegd, opent niet alleen het fysieke hartchakra. Bijzonder is dat dit ook de hoog- en laaghartchakra's en de chakra's in de aura opent. Dit helpt om meer vanuit je hart te leven, en compassie met je (behoeftige) medemens te hebben.
Mentaal
* Fenakiet - en dan vooral de waterheldere - helpt je te focussen en je te concentreren. Een fijne steen voor scholieren en studenten tijdens het leren voor examens.
* Fenakiet maakt het hoofd helder.
* Fenakiet maakt waakzaam en alert. Een fijne steen tijdens chaotische situaties (zoals in het verkeer of bij demonstraties). Fenakiet vergroot je gevoel voor richting en situatie.
* Fenakiet helpt de oorzaken van allergieën te herkennen.
* Fenakiet helpt te zien wat voor soort mensen je om je heen hebt, wie het goed met je voor heeft en wie niet, wie je echte vrienden zijn.
Emotioneel
* Fenakiet helpt je bij acceptatie van fouten en mislukkingen, en daar lessen uit te trekken.
* Fenakiet helpt gevoelens van spijt en vertwijfeling weg te nemen. Het helpt je om niet stil te staan bij dingen die niet meer te veranderen zijn, maar om juist naar de toekomst te kijken.
* Een fijne steen voor mensen met een kort lontje. Fenakiet dempt heftige emoties en vlakt ze af. Fenakiet helpt je in 'explosieve' situaties tot tien te tellen voordat je iets zegt of doet.
* Fenakiet is ook een fijne steen om vast te houden na heftige situaties, na trauma's en ongelukken. De steen helpt je om die nare herinneringen te ontdoen van zijn lading.
* Fenakiet geeft veerkracht.
Fysiek
Fenakiet hangertje * De waterheldere en de witte fenakiet ondersteunt en versterkt het zelfhelend vermogen van je lichaam.
* Fenakiet boven de kruin gelegd werkt positief op de pijnappelklier (oftewel epifyse). Dit beïnvloedt weer de aanmaak van het hormoon melatonine, dat nodig is voor een gezonde nachtrust.
* Kleurloze fenakiet kan, net als kwarts, de werking van andere mineralen versterken.
* Fenakiet geeft energie, net als kwarts. Het is dan ook een heel prettige steen om te dragen bij vermoeidheid en uitputting.
* Fenakiet stimuleert en reinigt lever, milt, nieren en blaas. Dat werkt ontslakkend en ontgiftend; afvalstoffen worden sneller en beter via de ontlasting en de urine afgevoerd uit het lichaam.
* Na operaties helpt fenakiet je om de narcose snel uit het lichaam te verwijderen. Ook heel fijn om te dragen na chemotherapie.
* Fenakiet heeft ook een ondersteunende en reinigende werking op de ogen. Het geeft je een heldere oogopslag.
* Fenakiet heeft een ondersteunende werking op de lymfe en de lymfecirculatie.
Runen
De rune die bij de fenakiet hoort, is de Pada.
De P (pada = kans, behendigheid, creativiteit) geeft inspiratie en maakt vaardig, helpt je talenten te ontdekken en te ontwikkelen.
De combinatie van fenakiet + rune helpt je beter te focussen en je projecten met plezier te realiseren.
Sterrenbeelden
De fenakiet hoort bij de sterrenbeelden Leeuw en Weegschaal.
Fysische eigenschappen fenakiet
Fenakiet kristal met groeilijnen (foto: Rob Lavinsky, iRocks.com via Wikimedia Commons)Fenakiet is een berylliumsilicaat.
De brekingsindex van fenakiet is hoger dan die van kwarts, beril of topaas. Daarom heeft een gefacetteerde fenakiet een hoge glans.
De edelsteen kan worden aangezien voor een diamant, zeker als gekozen wordt voor slijpen in briljantvorm. Dat maakt 'm interessant als nep-diamant.
Kleurloze fenakiet kan lijken op bergkristal. Fenakiet is echter zwaarder en harder dan bergkristal.
Je kunt fenakiet en bergkristal bovendien onderscheiden via de groeilijnen die je bij strijklicht soms op het ruwe kristal kunt zien. Bij fenakiet lopen de strepen verticaal. Bergkristal heeft als kwarts echter kenmerkende horizontale strepen.
Weblinks
- De Nederlandstalige Wikipedia geeft minder informatie over de fenakiet dan de Duitse Wiki over phenakit.
- De Engelstalige mineralenwebsite Mindat geeft een mooi mineralogisch overzicht van fenakiet. Mindat laat ook de vindplaatsen zien.
- Uiteraard biedt Mindat ook een prachtige fotogalerij van fenakiet.
- Ook de Engelstalige mineralenwebsite Webmineral geeft gedetailleerde mineralogische informatie over fenakiet.