Blauwe chalcedoon: kenmerken en werking

De blauwe chalcedoon is licht tot helder blauw, soms met een streeppatroon, soms juist effen van kleur. Het mineraal is deels of geheel doorschijnend tot doorzichtig.

Het is een zeer zuivere kwarts die eigenlijk wit is. De mooie blauwe kleur van deze chalcedoon is een gevolg van een natuurkundig verschijnsel dat ontstaat door de microkristallijne structuur van de steen (Tyndall-effect).
De microscopisch kleine kristallen verstrooien het invallende licht: het blauwe deel van het kleurenspectrum worden veel meer verstrooid dan het rode deel. Het gevolg: wij zien de witte steen als blauw.

In de handel worden ook wel de namen blue lace agaat en avaloniet gebruikt.

Chalcedoon wordt veel gevonden bij holtes en breuken in gesteente. Een streeppatroon ontstaat als de steen uit stromend kiezelzuur ontstaat.
Wordt hij in stilstaand kiezelzuur gevormd, dan is hij gelijkmatig doorschijnend en zonder bandering.

Chalcedoon is als het ware een opvulmiddel in holle ruimtes van gesteentes. Als een pleister bedekt en vult het vaak gaten en scheuren. Chalcedoon helpt als het ware rotsen en stenen te helen.

Een geode kan geheel of gedeeltelijk gevuld zijn met chalcedoon. Plakjes van zo’n geode worden vaak verkocht als chalcedoonroosje oftewel amoriet.

De energetische werking van blauwe chalcedoon is vergelijkbaar met deze natuurlijke eigenschappen: helend en vullend.

Het is dé steen voor mensen die driftig, snel geraakt of snel beledigd zijn. Chalcedoon leert je beter naar je eigen lichaam te luisteren en hierop te reageren.
De blauwe chalcedoon wordt in de edelsteentherapie veel gebruikt voor klachten in het keelgebied, als stotteren, hese stem, keelklachten. Chalcedoon maakt ook welsprekend en diplomatiek.

Herkomst van de naam

Hanger met blauw chalcedoonroosjeDe blauwe chalcedoon dankt zijn naam aan de oude stad Chalcedon, die in de Oudheid in Klein-Azië aan de Bosporus was gelegen, tegenover Byzantium.

De naam blue lace agaat ('fijne kant agaat') wordt gebruikt voor blauwe chalcedoon met kantachtige streeppatronen.

De naam avaloniet verwijst naar het legendarische land Avalon. Naar dat eiland reisde de mythische koning Arthur toen hij in het jaar 537 dodelijk gewond raakte. Avalon werd geregeerd door de tovenares Morgan le Fay en haar acht zusters. Zij waren zeer bedreven in het verzorgen van gewonden en het helen van ziekten.

De benaming amoriet voor een blauwe chalcedoonroos is hoogstwaarschijnlijk afgeleid van Amor, de Romeinse god van de liefde.

Chalcedoon door de eeuwen heen

Chalcedoon is al meer dan 8000 jaar bekend en geliefd. Aanvankelijk diende het als grondstof voor het vervaardigen van werktuigen, zoals messen. Pas later werd het ook als siersteen gewaardeerd.

Langs de oude handelsroutes van Oost naar West werden veel schitterende kralen van blauwe en andere kleuren chalcedoon uit het Indus-gebied gevonden (3000 v.Chr.).

India was lange tijd dé leverancier van kralen van chalcedoon. Vooral vanaf 1800 v.Chr. werden kralen ook als ruilmiddel, als geld gebruikt. Dit was een reden om extra veel kralen te produceren, nu ook van andere materialen.

Oud-Egyptische scarabee van blauwe chalcedoon (Foto: Metropolitan Museum)De Oude Egyptenaren (circa 3300-300 v.Chr.) maakten van chalcedoon onder andere scarabeeën, meestal doorboord en voorzien van hiërogliefen, en andere siervoorwerpen. Ook kralen, hangers, oorbellen, zegels en amuletten met chalcedoon waren populair. Zie bijgaande foto van een scarabee.

Uit de Bronstijd (circa 3000-800 v.Chr.) zijn messen en zegels van chalcedoon gevonden, bijvoorbeeld op Kreta (1800 v.Chr.). Er zijn ook vondsten van stenen om in ringen te zetten.
Chalcedoon nodigde uit tot het maken van fraaie kralen, intaglio’s en cameeën. Daarbij werd gebruik gemaakt van de verschillende gekleurde lagen die deze steen vertoont.

Uit de Romeinse tijd (753 v.Chr.-476 n.Chr.) stammen de prachtigste cameeën en intaglio’s van chalcedoon, met portretjes van geliefden, helden en keizers. De chalcedoon werd bij de Romeinen ook gedragen als amulet tegen vergiftiging.

De Romeinse geleerde Plinius de Oudere (23-79 n.Chr.) was de eerste die de naam chalcedoon gebruikte in een overzichtje met doorschijnende jaspis-achtige stenen. Het is echter onzeker welke steen hij hiermee bedoelde. Hij beschrijft de steen namelijk als roodgloeiend en zwartachtig, en dat past niet bij de chalcedoon zoals wij die kennen. Hoogstwaarschijnlijk bedoelde hij granaat.

De Duitse geleerde en theoloog Albertus Magnus (ca.1200-1280) gaf als eerste een adequate beschrijving van het uiterlijk van de chalcedoon zoals wij die nu kennen.

In Tibet is de witte chalcedoon symbool van de reine Lotusbloem. Blauwe en andere kleuren chalcedoon werd gebruikt om kralen en bidkralen van te maken.

Antieke broche met blauwe chalcedoon camee (Foto: Metropolitan Museum)De Arabieren dachten dat de chalcedoon moed en kracht schonk.

De befaamde Duitse mystica Hildegard von Bingen (1098-1179) noemt de steen een goed hulpmiddel voor redenaars, om beter in het openbaar te spreken. Hildegard beval aan om de blauwe chalcedoon in de hand te houden en erop te ademen, zodat de steen vochtig zou worden. Dan aan de steen likken, en vervolgens de mensen toespreken.

Vanaf de 15e eeuw werd bji de Duitse plaatsen Idar en Oberstein chalcedoon en agaat gevonden en verwerkt tot intaglio’s, cameeën en andere siervoorwerpen. Toen de mijnen leeg begonnen te raken, verslofte de handel een beetje. In de 19e eeuw werd Idar-Oberstein in Duitsland opnieuw een belangrijk centrum voor de verwerking van agaten.

Door de eeuwen heen bleef (blauwe) chalcedoon geliefd voor het maken van kralen en sieraden. En die populairiteit duurt tot op de dag van vandaag.
Een voorbeeld is bijgaande broche uit de 11e eeuw met een camee van blauwe chalcedoon, voorstellend de Maagd Maria met kind.

Chalcedoon en gezondheid

Chalcedoon kan voorkomen in tal van kleuren. De kleur en de aanwezige elementen bepalen de effecten op de gezondheid. De teksten hieronder gaan alleen over de blauwe chalcedoon.

Spiritueel

Trommelstenen van blauwe chalcedoon

* Chalcedoon hoort door zijn blauwe kleur bij het keelchakra. Veel keelproblemen worden veroorzaakt door een geblokkeerd keelchakra. De blauwe chalcedoon heelt het keelchakra.
* Het mineraal geeft plezier in communicatie in alle mogelijke vormen en met alle mogelijke gesprekspartners: mensen, engelen, planten en dieren, met wie je maar wilt.

Mentaal

* Chalcedoon is dé steen van de communicatie. Met deze steen in je hand of zak kan je (leren) luisteren naar je gesprekspartner. Daarnaast laat de blauwe chalcedoon je begrijpen wat de andere partij eigenlijk zegt; je doorziet verborgen boodschappen.
* De blauwe chalcedoon laat je rustig spreken, helder formuleren. Het maakt je welsprekend.
* Creatieve uitingen zoals het maken van tekeningen, schilderijen, muziek of dans worden met blauwe chalcedoon gemakkelijker.
* Het mineraal helpt bruggen te slaan, en in moeilijke situaties oplossingen te zien en toe te passen. Het helpt dat je te allen tijden jezelf blijft.
* Chalcedoon helpt je om vreemde talen te leren. Je wordt gevoeliger voor de fijne nuances van de taal. buitenlandse talen zijn gemakkelijker te leren. Blauwe chalcedoon is de steen van de diplomatie.
* Het leert je beter naar je eigen lichaam en behoeftes te luisteren en hiernaar te handelen.
* Blauwe chalcedoon verbetert geheugen en concentratie en vermindert stress. Dat maakte deze steen tot een ideale steen bij examenvrees en plankenkoorts.

Emotioneel

* De blauwe chalcedoon heelt innerlijke wonden, zoals jeugdtraumata, gevoelens van niet geaccepteerd worden, gekwetstheid. Het mineraal geeft letterlijk en figuurlijk de ruimte om de weggedrukte emoties vorm te geven, waardoor oude patronen doorbroken kunnen worden.
* Door zijn blauwe kleur is de blauwe chalcedoon kalmerend. Het is een goede steen voor mensen met een kort lontje.
* Bij melancholie en depressies is de blauwe chalcedoon troostend en kalmerend.

Fysiek

Hangertje van blauwe chalcedoon* Blauwe chalcedoon helpt bij spreekstoornissen als stotteren en heesheid.
* Chalcedoon heelt als silicaat infecties en ontstekingen van (vooral) de luchtwegen, zoals verkoudheid of de gevolgen van roken. Hij stimuleert de regeneratie van huid en slijmvliezen.
* Blauwe chalcedoon verlaagt de bloeddruk, verlaagt het cholesterolgehalte en verkoelt bij koorts.
* Helderblauwe (en witte) chalcedoon stimuleert de melkafgifte.
* Blauwe chalcedoon helpt bij problemen met schouder en nek. Hij neemt beginnende blokkades weg van spieren, zenuwen en skelet. Dat maakt de steen een goede hulp bij het voorkomen van RSI door langdurig werken aan een beeldscherm.
* De steen versterkt het skelet en ondersteunt het herstel bij botbreuken.
* De steen helpt ook bij het herstel van haarvaatjes in geval van couperose (zichtbare bloedvaatjes in het gezicht).

Runen

De blauwe chalcedoon hoort bij de sterrenbeelden Kreeft, Boogschutter en Tweeling.

Stukje ketting met blauwe chalcedoonDe runen die bij de blauwe chalcedoon horenzijn de Thurs en de Reið.
De th (Thurs = reus) ziet eruit als een doorn. Zoals doornen bescherming bieden voor rozen, zo biedt deze rune bescherming en verzorging. Hij geeft 'reuzenkracht'. Deze rune hoort bij het silicaatgehalte van de blauwe chalcedoon.
De R (Reið = rijden) staat voor reizen, leren, inzicht, contemplatie, het overbruggen van tijd en ruimte. Deze rune hoort bij het vloeiende karakter van deze steen.

Samen vertellen deze runen dat dit kristal bruggen slaat, verbanden legt, zowel geestelijke als fysieke. Ook vertellen ze dat alle wonden genezen kunnen worden, ook al is dat soms een lange reis en kost het veel tijd.

Sterrenbeelden

De blauwe chalcedoon hoort bij de sterrenbeelden Kreeft, Boogschutter en Tweeling.

Fysische eigenschappen blauwe chalcedoon

Chalcedoon is een kwarts en dus familie van de bergkristal. Bergkristal is zuiver siliciumdioxide; chalcedoon is siliciumdioxide plus ingesloten water.

Zit er in het kristalrooster van een chalcedoon een beetje van een 'vreemd' element (zoals ijzer, nikkel of aluminium), dan is de steen niet blauw, maar roze, rood, bruin, groen of nog andere kleuren.

Ruwe blauwe chalcedoon Blauwe chalcedoon ontstaat door snelle afkoeling bij lage temperaturen en geringe druk en heeft daardoor geen zichtbare kristallen. De kristallen zijn alleen onder een microscoop te zien (microkristallijn)

Chalcedoon is de verzamelnaam voor alle microkristallijne kwartsen met een trigonaal kristalrooster. Ook agaat en jaspis zijn chalcedonen. Dit leidt toch nogal wat spraakverwarring. Meer hierover in het artikel Wat is het verschil tussen chalcedoon, agaat en jaspis?

Blauwe chalcedoon wordt soms verhit om de kleur te versterken of aquablauw te maken.

Weblinks

• Kijk voor meer informatie bij de chalcedoon op de Engelstalige Wikipedia.
• Ook interessant, met bijvoorbeeld vindplaatsen, is de informatie over chalcedoon op de Engelstalige site Mindat. Op deze website staan ook veel mooie foto's van chalcedoon in allerlei kleuren.
• De Amerikaan John Betts toont in zijn online mineralenmuseum een interessante verzameling chalcedonen, al dan niet vergroeid met andere mineralen.